Woonsector krijgt met nieuw instrument zorgbehoeften in kaart

ACHTERGROND - Het gebruik van allerlei persoonlijke gegevens die in databases beschikbaar zijn (van postcode tot pincode, van leeftijd tot koopgedrag, van bezochte sites tot bezochte ziekenhuizen) door criminelen, maar ook door website en bedrijven en zelfs overheden, ligt onder vuur. Je blijkt er zelfs presidentsverkiezingen mee te kunnen saboteren. Maar de schat aan informatie die het internet vandaag de dag is, kan ook tot iets mooie leiden. Iets als de Woonzorgwijzer.

De Woonzorgwijzer wil in kaart brengen waar zich in Nederland een bepaalde zorgvraag voordoet, anders gezegd: waar bepaalde ziekten, stoornissen of fnuikend gedrag zich voordoet. Nu hebben overheden en andere partijen vaak geen idee waar bepaalde problemen zich het meest nadrukkelijk voor doen, waar een zorgvraag zich concentreert.

Voorspellingen

De Woonzorgwijzer gaat daar wat aan doen, zo is de ambitie. Het is een model waarmee op basis van heel precieze gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voorspellingen worden gedaan van met name de gezondheid van mensen. Dat gaat bijvoorbeeld op basis van persoonskenmerken als leeftijd en gezinssamenstelling, woning en woonomgeving, maar ook gegevens van het Centrum Indicatiestelling Zorg en de Gezondheidsmonitor.

Het systeem werd door onderzoeksinstituut Rigo opgetuigd en doorontwikkeld met hulp van het ministerie van Binnenlandse Zaken, Platform 31 en stichting In Fact. De Provincie Zuid-Holland zag het nut van de Woonzorgwijzer in en doet ook mee. Het CBS ziet er op toe dat gegevens zo gebruikt worden dat ze niet terug te voeren zijn tot een persoon. De gegevens worden bij elkaar gebracht en 'opgeteld' tot gebieden met een straal van tweehonderd meter.

Hulp in huis

Wat blijkt dan? Nu, bijvoorbeeld dat in de Piet Sandersbuurt, tussen Havendijk en Nieuwe Maasstraat in de Gorzen, in 2016 zeventig keer 'somatische problematiek', dus lichamelijke klachten, er voor zorgde dat mensen moeite hadden om in huis mobiel te zijn; honderdtwintig mensen hadden moeite om het huishouden te doen. Laaggeletterdheid zorgt ook voor problemen in het voeren van een huishouding: honderdtachtig mensen in deze buurt zouden daar last van hebben – in 2016.

Om de zoveel jaar worden gegevens opnieuw verzameld en gerangschikt. Zo kunnen ook in de tijd vergelijkingen worden getrokken. Een buurt verderop, op de Maasboulevard en in de flats van de Havendijk, hadden in 2016 vijftig mensen moeite met de mobiliteit buitenshuis, negentig misten er contact of een sociaal netwerk en honderd hadden er moeite met hun administratie. Dit laatste cijfer stijgt in 2020 tot naar verwachting honderdtien. Voor de goede orde: het gaat in deze cijfers alleen om mensen van negentien jaar een ouder die niet in een instelling wonen.

Zo is er een enorme schat aan gegevens te vinden in de wijzer; kaarten geven een overzicht in één oogopslag. Alhoewel, ze zijn zo gedetailleerd dat goed kijken nodig is. Zo is het in feite met de hele Woonwijzer: enorm veel gegevens die maken dat een goede beginvraag onontbeerlijk is om conclusies te kunnen trekken.

Wonen

Vanaf eind vorig jaar is de Woonzorgwijzer beschikbaar voor overheden maar ook andere partijen in de zorgsector. Zoals woningbouwverenigingen. Die kampen er mee dat mensen, ook die behoefte hebben aan flinke zorg, zelfstandig blijven wonen. Praktisch ieder is daar voorstander voor, maar het vergt soms wel aanpassingen aan de woning, maar ook mantelzorg en ondersteuning van professionals. Hoe daar op in te spelen, zo vragen de sociale woningbouwers zich af.

Met de Woonzorgwijzer valt van alles te achterhalen: hoeveel mensen hebben er in een gebied last van dementie? Van een verstandelijke beperking – die zorgt bijvoorbeeld ook voor moeite met lezen en schrijven. Zijn er veel mensen met astma of diabetes? Mensen die moeite hebben met zien en horen, die depressief zijn of zwaardere psychiatrische problemen hebben? Al deze omstandigheden stellen zo hun eisen aan de inrichting van straten en wijken.

In Delft, Rotterdam en in de Hoeksche Waard werd al geëxperimenteerd met de Woonzorgwijzer. Deelnemers aan die proef geven aan grote mogelijkheden te zien om het middel in te zetten bij vragen over de planning van stads- en wijkontwikkeling en het maken van afspraken tussen corporaties en zorginstellingen over vastgoed.

Vanmiddag organiseert Woonplus een symposium over het spanningsveld tussen wonen en zorg, waar de Woonzorgwijzer zeker aan de orde komt. Woonplus vraagt zich af hoe in Schiedam te werken aan zogenaamde 'inclusieve wijken', dus wijken waar ieder welkom is, ook al kampen mensen met geestelijke of lichamelijke gebreken. Is er voldoende plek in de stad voor mensen die een combinatie nodig hebben van wonen met zorg?