Over monumenten en beschermde stadsgezichten

SCHIEDAM - Schiedam is een stad met veel historie. Monumenten zijn een deel hiervan en zijn een deel van onze identiteit. Om belangrijke gebouwen of gebieden met specifieke kenmerken voor volgende generaties te bewaren worden deze beschermd. Dit gebeurt bij gebouwen en gebouwencomplexen door ze aan te wijzen als monument. Bij gebieden worden deze aangewezen als beschermd stadsgezicht. Er zijn ook verschillen tussen gemeentelijke- of rijksmonumenten. Maar wat zijn de verschillen nu precies en wat is dan beschermd?

Beschermd stadsgezicht (de historische binnenstad van Schiedam)

Een beschermd stads- of dorpsgezicht is een gebied met een bijzonder cultuurhistorisch karakter. In Schiedam is dit de historische binnenstad. Bij een beschermd stadsgezicht gaat het om het totaalbeeld dat gevormd wordt door de gebouwen, straten, pleinen, havens, bruggen, boomstructuren enzovoorts. Voor vergunningsplichtige werkzaamheden in het beschermd stadsgezicht zijn in de Welstandsnota 2019 uitgebreide toetsingskaders vastgesteld. Op schiedam.nl kunt u de Welstandsnota raadplegen.

Gemeentelijk monument en rijksmonument

In tegenstelling tot een beschermd stadsgezicht gaat het bij een monument alleen om het gebouw. Een gemeentelijk monument is een gebouw van plaatselijk belang, terwijl een rijksmonument van nationaal belang is.

Dit kan komen door bijvoorbeeld een grote cultuurhistorische- of architectuurhistorische waarde. Een pand kan een gemeentelijk of een rijksmonument zijn, nooit allebei tegelijk. Bij de aanwijzing van een gebouw als monument wordt een registeromschrijving gemaakt, die helpt in principe alleen bij de identificatie van het monument en geeft geen uitsluitsel over de monumentale waarden of de verandermogelijkheden. Álle onderdelen van het gebouw maken deel uit van een monument. Dit betekent dat bij monumenten altijd het hele gebouw beschermd is, dus van buiten (exterieur) én van binnen (interieur), ook als niet alle onderdelen in detail worden genoemd. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) houdt een register bij met rijksmonumenten: monumentenregister.cultureelerfgoed.nl.

Wat mag ik doen in een gemeentelijk- of rijksmonument?

In Schiedam regelt de Erfgoedverordening (2022) monumentenactiviteiten zoals een verbouwing, verplaatsing of sloop van een gemeentelijk- of rijksmonument; een omgevingsvergunning van de gemeente is dan vereist. Voor kleine onderhoudswerkzaamheden (bv. schilderen in dezelfde kleuren of herstel van kleine delen van de gevel) waarbij niets aan of in het monument wordt veranderd, is geen vergunning nodig. Mocht u twijfelen of iets omgevingsvergunningplichtig is aan uw monument of heeft u andere vragen over monumenten, dan kunt u contact opnemen met monumentenzorg via T: 14010 of E: [email protected].