Een kloek staaltje wederopbouwarchitectuur - en nog zéér functioneel

SCHIEDAM - Zo'n typisch staaltje Schiedam was vanmiddag te zien, van buiten maar vooral van binnen, en dat is niet normaal. Het gemaal aan de Marconiweg, voor velen 't stoompie', was vandaag geopend voor nieuwsgierige stadgenoten.

Het zijn normaliter de stille helden in de stad: de utiliteitsgebouwen die van binnen alleen bekend zijn bij een beheerder en onderhoudsmensen. Onopvallend in de regel, vaak neergezet in tijden dat Nederland werd (her)opgebouwd. Soms zijn het ondertussen monumenten, omdat mensen met oog op de zaak hebben ingezien dat het stille getuigen zijn van de geschiedenis van de stad, een beeld geven hoe Schiedam is opgebouwd, zich heeft ontwikkeld.

Zo ook het rioolgemaal in de Marconistraat. Het dateert van begin jaren vijftig en is een typisch staaltje wederopbouwarchitectuur. Zonder opsmuk, praktisch maar met een vleugje schoonheid, in de vorm van mooie verhoudingen en zachte belijning. En kijk ook eens naar de beelden aan de gevel.

Al decennialang doet het gemaal trouwe dienst: het pompt het rioolwater weg uit de riolen. Het wc- en douchewater uit de huizen, het regenwater dat via de kolken en putten zijn weg vindt. Het gemaal aan de Marconiweg doet dat voor een flink deel van Schiedam-Centrum en heel oost. Zo zijn er een stuk of acht in de stad, rioolgemalen, bijvoorbeeld in de Stadhouderslaan, in de Merwedestraat, de Tuinlaan en de Loeffstraat. De belangrijkste is eigenlijk nog die in Bijdorp, pal bij de tramhalte voor het ziekenhuis. Deze is de centrale post van waaruit het rioolwater van alle gemalen wordt gepompt naar Vlaardingen, naar De Groote Lucht. Daar wordt het afvalwater gezuiverd voor het opnieuw in omloop wordt gebracht.

In het gemaal aan de Marconiweg zijn zes grote pompen te vinden. Drie, blauw gekleurd, zijn nog jong, uit 2014. Zij hebben vooral de taak het water door te pompen naar de afvalwaterzuivering. De grote, oude pompen doen 'de overstort': als het riool door overvloedige regenval te vol wordt om alles naar Vlaardingen weg te kunnen pompen, gaat het rioolwater naar het open water. Twee pompen duwen het de Nieuwe Waterweg in, als zelfs dat niet genoeg is en de bewoners van de stad natte voeten dreigen te krijgen, kan de laatste pomp het water de Buitenhaven in malen.

Want, die vraag houdt veel bewoners van oost - die ondanks alles geregeld toch geconfronteerd worden met water dat hun huizen binnenstroomt - bezighoudt: de pompen harder aanzetten of meer capaciteit geven om natte voeten te voorkomen, is geen optie. Het zijn de rioleringen zelf, dus de buizen, die te weinig capaciteit hebben om het hemelwater snel genoeg weg te krijgen als het stortregent.

Dat viel vandaag te leren tijdens Open RIooldag, toen honderden mensen het rioolgemaal aan de Marconiweg bezochten en zich vermaakten met goeie-ouwe techniek, nostalgische plaatjes en veel creatiefs en speels, vooral voor de kinderen. Maar in zo'n rioolgemaal worden we dat een beetje allemaal.