Bomen optimaal sparen bij verkeers- en bouwplannen

SCHIEDAM – Slechts de PvdA en de CU-SGP vinden het een goed idee om groencompensatie voorafgaand aan bouw- en verkeersprojecten uit te voeren. Het gebeurt nu achteraf, maar dat mag van de meeste lijsttrekkers ook zo blijven. Uit hun gezamenlijke antwoorden komen twee belangrijke conclusies naar voren. Dat Schiedam over de hele linie groener moet worden en dat er bij verkeers- en bouwplannen kritischer moet worden gekeken of het bestaande groen wel weg moet.

Elke dag een vraag, veertig dagen lang. Hieronder de negende vraag, ingeleid met deze toelichting.

Toelichting bij de vraag:

Als er voor nieuwbouw of verkeersprojecten in Schiedam bomen gekapt moeten worden, is een groencompensatie gangbaar. Het aantal te verdwijnen bomen zal dan gecompenseerd worden met kwalitatieve aanplant elders in de stad, waarbij er tijdig communicatie is met omwonenden en andere gebruikers van de omgeving waar de aanplant is gepland.

Er zijn voorbeelden waarbij de aanplant (nog) niet gelukt is, zoals met de nieuwe aanplant vanwege de massale kap van bomen voor de A4. Die situatie wekt geen vertrouwen bij natuur- en milieugroepen, boombeschermers en liefhebbers van het groen in de stad.

Nu kennen verkeers- en bouwprojecten doorgaans een lange aanloop en het is in de meeste gevallen al ruim van tevoren duidelijk waar er hoeveel bomen moeten sneuvelen. De groencompensatie zou in plaats van achteraf ook vooraf afgesproken en uitgevoerd kunnen worden. Dat wint mogelijk het vertrouwen van de mensen in zorgvuldige handelwijze van de overheid.

De vraag:

Vindt u het een goed idee om vooruitlopend op verkeers- en bouwprojecten al over te gaan tot aanplant van bomen elders in de stad, als kwalitatieve compensatie vooraf van het aantal bomen dat bij die projecten zal moeten wijken?

De antwoorden:

Marcel Bregman, Democraten ’66 (D66):

Compensatie vooraf is niet direct nodig aangezien het meestal geplande kap betreft. Bij de herinrichting van de openbare ruimte moet ruimte gereserveerd worden voor meer groene invulling, waaronder bomen. Het totaalbestand aan bomen mag wat D66 betreft groeien. Daarnaast geldt er nu al een herplantplicht voor alle bomen die worden gekapt. En er wordt alleen gekapt als het noodzakelijk is. Zo zijn er afgelopen jaren zelfs meer bomen bijgekomen dan er zijn gekapt. De nog niet voltooide herplantplicht bij de A4 moet worden doorgezet. Waar mogelijk wordt de groenstructuur versterkt.


Petra Zwang, Partij van de Arbeid (PvdA):

De PvdA vindt dit een goed en creatief idee, maar dan moet het voor de buurt waar straks bomen worden gekapt wel duidelijk zijn waar er dan alvast bomen vervroegd worden geplaatst, en dan het liefst in de directe omgeving.

De PvdA wil graag de omwonenden/buurt bij deze vervroegde compensatie betrekken en mee laten denken en beslissen over de plek(ken) voor het vervangingsgroen.

Overigens, bij bouw- en herinrichtingsplannen moet eerst serieus worden bezien of aanwezige volwaardige bomen gespaard kunnen worden. De PvdA vindt groencompensatie geen excuus om daar niet eerst aan te denken! Een nieuwe buurt of vernieuwde omgeving ziet er meteen beter uit met wat volwassen groen dat er al stond. En meer groen compenseren dan er weg gaat, maakt de stad groener.


Hakan Kucuk, Socialistische Partij (SP):

De SP is voor het meer vergroenen van de stad, waaronder bomen. Kansen om op plekken te vergroenen, al dan niet door bomen, moeten altijd aangegrepen worden en niet alleen vanwege herplant.

Niet alleen de kwantiteit aan bomen, maar ook de locatie is belangrijk, zodat voor ieder een groene omgeving word behouden en liefst verbetert. Proactief herplanten elders neemt enkel de verplichting weg om bij herplant vooral in de nabije omgeving bomen te laten terugkeren. Daar is geen bewoner mee geholpen. Anders kunnen we net zo goed stukjes regenwoud gaan opkopen.


Onno Spek, Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD):

De gemeente neemt bij de herinrichting van straten en wijken de verkeersveiligheid als standaard mee, vooral in de buurt van scholen en sportclubs. Met medewerking van belanghebbenden creëren we samen veilige schoolzones, oversteekplaatsen en fietsroutes. We zijn voorstander van initiatieven waarmee buurtbewoners en politiediensten samen kijken hoe de verkeersveiligheid in de buurt beter kan. Hier kan het aanplanten van bomen ter compensatie van gekapte bomen elders meegenomen worden. Het is echter een illusie om te denken dat wanneer de plannen geschreven worden of nog goedkeuring moeten krijgen van de gemeenteraad, er al duidelijkheid bestaat over het aantal bomen dat mogelijk weg moet.


Catelijne de Groot, Algemeen Ouderen Verbond (AOV):

Nee, dat is geen goed idee en zou kunnen betekenen dat er een ontgroening van de wijken zou kunnen plaatsvinden. Heel onzorgvuldig dus. Het AOV is voor behoud en liefst nog meer groen in de wijken en deelt de zorg die onze samenleving heeft voor het milieu. Bij diverse verkeers-, bouw- en herinrichtingsprojecten komen er bomen terug op praktisch dezelfde locatie waar de werkzaamheden hebben plaatsgevonden (denk aan Rembrandtlaan) en plant je de bomen van te voren, dan staan ze behoorlijk in de weg.

Wel een goed idee is om eerder en beter door voorspraak de omwonenden en bedrijven te betrekken bij de plannen, dat is dan ook waar het AOV voor pleit. Het AOV wil, naast het bomenplan, een Groene Long-visie voor Schiedam vaststellen om het (her)planten van (nieuw) groen per wijk vast te leggen.


Patricia van Aaken, CDA:

De positieve effecten van groen op onze gezondheid zijn bewezen. Mensen met een groene woonomgeving voelen zich gezonder. Het CDA wil dan ook meer groen in de stad, ongeacht of er elders groen wordt weggehaald! Door vooruitlopend over te gaan tot aanplant van bomen elders in de stad, komt dat niet ten goede aan de plek waar de bomen of ander groen weggehaald wordt. Dit is in onze ogen niet een oplossing voor het daadwerkelijke probleem. Namelijk dat bewoners van de buurt waar de bomen worden verwijderd een wezenlijke verandering in hun omgeving op hun bord krijgen. In dit geval vindt het CDA dat er gekeken moet worden in overleg met de omgeving naar het mogelijk terugplaatsen van bomen en/of ander groen op locaties waar bomen weggehaald worden en op andere plekken waar het kan.


René Karens, Groen Links:

Bomen en groen in de stad zijn belangrijk. Niet alleen voor het mooier en prettiger maken van de stad. Ook voor het tegengaan van wateroverlast en warmte in de zomer, zijn bomen cruciaal. Een klimaatslimme stad zorgt goed voor zijn groen. Dat moet in Schiedam beter. De vierduizend bomen bij de A4 moeten inderdaad nog gecompenseerd worden. Extra aanplant van groen juichen we toe, ook als dat niet ter compensatie is van kap door projecten.

Daarnaast moeten we bij projecten beter kijken naar de noodzaak tot bomenkap. Slimmere plannen maken helpt kappen voorkomen. Zo blijkt nu dat veel bomen aan de Westfrankelandsedijk, door nog eens goed na te denken, niet gekapt hoeven te worden. Daar was wel breed verzet voor nodig. En als er gekapt moet worden? Dan planten we volwaardige vervangende bomen terug!


Frans Hamerslag, Progressief Schiedam (PS):

Vooralsnog heeft Schiedam een grote inhaalslag te maken op bomenherplant. Hierbij moet wat Progressief Schiedam compensatie van de hoeveelheid CO2-opname leidend zijn en niet het aantal bomen. Dit is belangrijk voor het milieu, de kwaliteit van de lucht die wij inademen, en om de discussie te voorkomen over wat nu precies een boom is en wat een twijgje.

Er moeten in Schiedam echt bomen bij. Wanneer wij weer op het juiste niveau zijn, kunnen we voorzichtig voorruitplanten. Progressief Schiedam zet echter nog liever in op het inplannen van de bestaande bomen bij verkeers- en bouwprojecten. Dit is een van de manieren om duurzaamheid als fundament van Schiedams beleid te maken.


Robert Berns, Christen Unie - Staatkundig Gereformeerde Partij (CU-SGP):

Het al vooraf planten van bomen als compensatie van bomen die omgehakt gaan worden, is een prima idee. Het kost namelijk ook tijd voordat aangeplante bomen zo groot zijn als de te kappen bomen. Het idee om bomen aan te planten daar waar de situatie zich ervoor leent, ook als er niet gebouwd gaat worden, juichen we toe. Maar als dit betekent dat er in wijken bomen kunnen verdwijnen, zonder dat daar of elders herbeplanting plaatsvindt, dan is dat geen goed idee. Als vroegtijdig alternatieve plaatsen bekend zijn voor nieuwe bomen, is het super om ze gelijk te planten. Op die manier verbeteren we niet alleen de luchtkwaliteit en de geluidhinder, maar maken we tijdig zichtbaar dat er sprake is van herbeplanting. Het tegengaan van de opwarming van stad zal een belangrijk streven in het programma duurzaamheid worden. Het gesprek voor compensatie rond de A4 loopt nog.


Andreas Rose, Lokaal Onafhankelijk Schiedam (LOS):

Het aantal bomen in een stad is heel belangrijk. Het zijn natuurlijke fabrieken die CO2 in zuurstof omzetten. Bovendien is groen belangrijk voor de mens als oase van rust in een drukke, vieze stad. Bij de aanleg van groen moet je niet als een boekhouder te werk gaan: hier twee boompjes weg en dan moet er daar weer wat komen. Er moet een groene visie komen. Bij herontwikkeling zo veel mogelijk bestaande bomen in tact laten, ook als dat de uitvoerder slecht uitkomt of iets duurder uitpakt. Bij de Westfrankelandsedijk bleek achteraf ook dat het anders kon. Geen bomenboekhouding, maar uiteraard wel controle dat de bomenvisie verwezenlijkt wordt.


Mahmut Erdem, Denk:

Een verantwoordelijke gemeente is een gemeente die de omgeving voor komende generaties veilig en gezond stelt. DENK is niet tegen het uitvoeren van de groencompensatie vooraf in plaats van achteraf, indien het mogelijk is en de buurtbewoners ermee instemmen.

Wanneer de groencompensatie niet uitgevoerd kan worden, om welk reden dan ook, is Denk voorstander van de groenbalans omrekenen naar een geldbedrag. Het hieruit volgende totaalbedrag dient geïnvesteerd te worden in het vergroenen of verduurzamen van de stad.


René Janssen, Sociaal Liberaal Verbond (SLV):

Bomen worden gekapt, terwijl dit vaak qua ontwikkeling niet nodig is. Het is voor de ontwikkelaar of aannemer echter makkelijker om te bouwen en te ontwikkelen op ‘lege grond’. Het vooronderzoek moet door voorgaande constatering beter en meer in overeenstemming met de omwonenden (wijk) gebeuren, waarbij het college zich niet mag laten leiden door wat de aannemer of ontwikkelaar wenst. Geld is ook hier niet leidend! Als dan toch (helaas) gekapt moet worden, dan moet de gemeente direct met herplant beginnen zeker als in het te ontwikkelen gebied geen of minder bomen terugkomen. Daarnaast kan de projectontwikkelaar of aannemer de herplantplicht worden opgelegd!

De gemeenteraad dient de kaders van de herplantplicht vaststellen, dus hoe oud en hoog een boom mag zijn en van welke omvang. Hiermee kan worden gestuurd op het voorkomen van te jonge aanplant. Hoewel goedkoper heeft jonge aanplant een mindere overlevingskans. Dan is Schiedam uiteindelijk duurder uit.


Maarten Reuderink, Ouderenpartij Schiedam:

De Ouderenpartij Schiedam begrijpt dat bomen voor sommige partijen bijna belangrijker dan mensen zijn. De geldt niet voor ons. Verstandige en volwaardige compensatie (dus geen wilgentakjes voor dertig jaar oude kastanjes) vinden wij belangrijk, maar dat kan ook achteraf. Er zijn voldoende actieve en betrokken bewoners om in de gaten te houden of dat ook daadwerkelijk  binnen afzienbare tijd gebeurt.

Constatering Kor Kegel

De PvdA en de CU-SGP vinden groencompensatie voorafgaand aan boomkap vanwege bouw- en verkeersprojecten een prima idee. Wel vindt de PvdA dat er ook bij compensatie-vooraf goed overleg met de buurt moet zijn. De CU-SGP ziet wel een risico, namelijk dat bij proactieve herplant elders in de stad de verplichting wegvalt om ook weer bomen te laten terugkeren in de omgeving waar ze weggehaald zijn.

Dat is precies de reden waarom andere partijen het geen goed idee vinden om vooruitlopend op projecten te gaan compenseren. Volgens de VVD is het niet mogelijk. Volgens het AOV zou het zelfs tot ontgroening kunnen leiden. Het CDA vreest dat vooruitlopende aanplanting niet ten goede komt aan de plek waar de bomen verdwijnen. Het is beter om na herontwikkeling van een gebied ter plekke tot nieuwe aanplant over te gaan, en liefst met meer groen dan er was. D66 ziet overigens al gebeuren dat er in Schiedam meer bomen bij komen dan er weggaan. Het aantal bomen mag nog verder toenemen. Een groenere stad, dat is wat meer partijen willen. Denk is niet tegen groencompensatie vooraf, maar wil vooral meer investeren in vergroening en verduurzaming van Schiedam.

De gemeente moet bij bouw- en verkeersprojecten kritischer kijken of er wel bomen weg moeten. Het mag voor een aannemer makkelijker werken, maar Groen Links, Progressief Schiedam en LOS willen proberen zo veel mogelijk bomen te behouden. Als dat toch niet mogelijk is, zou de gemeente de aannemer of opdrachtgever een herplantplicht kunnen opleggen.