'Wees strenger op herbestemming Dirkzwagerterrein'

INGEZONDEN  - Julia van Weijen en Ad van der Kouwe wilden gisteren inspreken tijdens de commissievergadering in de gemeenteraad. Door familieomstandigheden moesten zij verstek laten gaan. Waren zij er wel geweest, dan hadden ze het volgende gezegd over de ontwikkelingen rond het Dirkzwagerterrein.

De aanpak van het Dirkzwagerterrein is een van de laatste kansen van de gemeente Schiedam om te bewijzen dat er wel degelijk respectvol kan worden omgesprongen met de historische binnenstad. Dat is ook hard nodig want het mag een wonder heten dat de stad ondanks alle planologische en architectonische vergissingen van de laatste zestig jaar, nog steeds als zodanig herkenbaar is.

Het jeneververleden – waar we tegenwoordig gelukkig gewoon trots op mogen zijn – is zichtbaar in een groot aantal monumenten die gezamenlijk het verhaal vertellen van een bewogen verleden. Terecht wordt op dit moment onderzocht of dat ensemble vermelding verdient op de Werelderfgoedlijst van de Unesco.

Het Dirkzwagerterrein is – in tegenstelling tot de terreinen van de andere grote distillateurs – een publiek toegankelijk gebied dat eigenlijk de hele jenevergeschiedenis laat zien, van de achttiende tot de late twintigste eeuw. Het is juist dáárom als stedenbouwkundig ensemble van grote waarde.

Een aantal van de panden is een monumentenstatus toegekend en zal dus gespaard blijven. Andere panden, met name de karakteristieke bebouwing aan de Noordvest, hebben deze status vanwege hun relatief jonge leeftijd niet verkregen, en zijn daarmee vogelvrij verklaard. Daarmee dreigt dit unieke ensemble zijn samenhang te verliezen. (Denk aan een gebit waar we het een en ander uittrekken en alleen de gouden tanden laten zitten…)

Een recente oproep op sociale media ( zie hier ) voor – op zijn minst – het behoud van de bebouwing aan de Noordvest mocht op veel bijval rekenen. Uit Schiedam maar ook ver daarbuiten.

Wie de reacties van de gemeente op de ingediende zienswijzen leest, kan niet anders constateren dan dat de projectontwikkelaar de volledige vrijheid wordt geboden om alles wat geen monumentenstatus heeft rücksichtsloos te slopen.

Men heeft er vertrouwen in dat het beeldkwaliteitsplan voldoende garanties biedt voor een verantwoorde ontwikkeling van het terrein. De eerste schets die echter verspreid is, waarin het monumentale Kappelhofpand met de karakteristieke klokgevels, door een grote aanbouw totaal aan het zicht wordt onttrokken, geeft in dit opzicht echter heel weinig vertrouwen.

De gemeente zal écht de regie in handen moeten nemen om grote schade te voorkomen. Het is te hopen dat visie, ambitie en respect voor het verleden de voorkeur krijgen boven gemakzuchtig en snel geldelijk gewin.

Op heel veel plekken in Europa zijn voorbeelden te vinden van industriële complexen die op beeldschone en respectvolle wijze zijn herbestemd tot aantrekkelijk woon-, werk-, en recreatiegebied. Die plekken kunnen als inspiratie dienen voor hoe de bestaande bebouwing op het Dirkzwagerterrein optimaal kan worden benut. Er is daarnaast op de locatie nog volop braakliggend terrein waarop kan worden gebouwd.

Mócht sloop evenwel toch onvermijdelijk blijken – wat wij niet willen geloven – dan moet nog eens heel kritisch gekeken worden naar de toegelaten bouwhoogten. De tekeningen, te weten plattegronden en vogelvluchtperspectieven, laten nauwelijks zien wat het effect is van te hoge bebouwing. De bestaande bebouwing biedt op diverse plaatsen, maar met name op de Noordvestsingel, de mogelijkheid de molens en de toren van de Grote of St.Janskerk te kunnen zien. Bij te hoge bebouwing zullen deze waardevolle zichtlijnen verdwijnen: een onherstelbaar verlies.

Overigens heeft de jarenlange verwaarlozing van het gebied wel íets opgeleverd. Hoewel het in de beantwoording van de zienswijzen wordt afgedaan als wat doorgeschoten onkruid, is aan de Noordvest een informeel natuurgebiedje ontstaan dat een aangename en prachtige oase in de binnenstad vormt. Juist omdat het gebied eigenlijk alleen over water bereikbaar is, heeft het groen zich ongebreideld kunnen ontwikkelen en is het een broedplaats geworden voor talloze vogels: een feest om naar te kijken. Het zal waarschijnlijk niet mogelijk zijn dit stedelijke ecologische pareltje te behouden, maar het kan wel een inspiratiebron zijn om in delen van het gebied de natuur haar gang te laten gaan.

Samengevat: wij hebben ernstige zorgen over de toekomst van dit gebied, omdat niet aan het hele ensemble, maar slechts aan individuele panden de monumentenstatus is toegekend. Wij vragen dan ook om veel strenger toezicht op de aanpak van het gebied en waar mogelijk dwingend aan te sturen op herbestemming in plaats van vernietiging.

Welke bestuurder wil medeplichtig zijn aan het verdwijnen van alweer een karakteristiek stuk binnenstad?

Wij roepen u op om ambitie en visie te tonen en het Dirkzwagerterrein als geheel voor de stad te behouden.