Op de Hoogstraat

COLUMN - In het Stedelijk Museum is gisteren een prachtige tentoonstelling geopend over de Hoogstraat van vroeger. Dat roept bij elke rechtgeaarde Schiedammer tedere herinneringen op. Ik moet denken aan de eerste keer dat ik een boek kocht.

Schiedam kende in de jaren vijftig vier boekhandels: Roodbol op het Rubensplein, Henri Rebers op de Hoogstraat, Van Leeuwen op de Broersvest en de weduwe Niemandsverdriet op de Lange Kerkstraat. Er is ook nog een boekhandel geweest van de Arbeiderspers. Hierin kwam de verzuiling tot uiting. Roodbol en Rebers waren allebei katholiek, Van Leeuwen was hervormd en de weduwe Niemantsverdiet synodaal gereformeerd. Die van de Arbeiderspers – in mijn tijd als broekeman al verdwenen – was NVV en PvdA toegedaan. Die in Vlaardingen – op de Dayer – bleef overigens wel in stand.

Hoe dan ook, wij waren katholiek zodat we konden kiezen tussen Roodbol en Rebers. Roodbol lag een beetje uit de route. Dus werd het Rebers met zijn winkel op de Hoogstraat tussen de Grutterssteeg en de Zwaansteeg. Het was naar de maatstaven van onze tijd net als bijna alle neringen op de Hoogstraat een heel klein zaakje. Toch had meneer Rebers een personeelslid. De echtgenote van ex-wethouder Aad Wiegman, had er haar eerste baan.

Hoe dan ook, aan de hand van vader en moeder ging ik naar Rebers om daar een boek te kopen. Meneer Rebers was een vriendelijke gedistingeerde man met van dat gladde naar achteren gekamd haar. Ik beschikte over een gulden vijftig en hij loodste mij bekwaam naar de Prisma juniores. Dat was een pocketboekenserie – toen een uit Engeland en Amerika overgewaaide nieuwigheid – die werd uitgegeven door Het Spectrum, uiteraard een katholieke uitgeverij. Ik was acht of negen jaar. Meneer Rebers nam mij nog eens op en toonde mij toen resoluut Jeroen en het Dorp op de Heuvel door Daan Zonderland. Dat was – zou ik veel later leren – de schuilnaam waaronder de journalist Daan van der Vat https://nl.wikipedia.org/wiki/Daan_van_der_Vat kinderboeken schreef. Hij verdiende zijn brood als correspondent van het katholieke dagblad De Tijd in Londen. Hij schreef over het excentrieke koninkrijk aan de andere kant van de Noordzee met veel humor, kennis van zaken en diepe liefde. Er zat ook nog een vuiltje aan hem maar daar had ik in die jaren helemáál geen besef van. Had met de oorlog te maken.

Ik las het boek in een adem uit en zo maakte ik kennis, niet alleen met Jeroen, maar ook met de koningen Hazevoet en Anna, Alexander de Beer, Meindert het Paard en Kees de Schildpad, bijgenaamd Kees de Kankeraar, die een van zijn gedichten begon met de zinsnede: ¨Al is vanavond mijn publiek niet al te veel bijzonders.¨

Eerste boek. Vergeet je nooit. Ik bleef altijd klant bij Rebers, waar je trouwens ook mooie vulpennen en kantoorartikelen kon krijgen.