Leve Schiedam boekenstad 

COLUMN - We zitten deze zondag midden in de Boekenweek. Je zou denken: daar hebben Schiedammers geen boodschap aan. Wij zijn nu eenmaal grofstoffelijke wezens die de Brandersfeesten als de hoogste vorm van cultuur beschouwen. Maar dat is een misverstand. Wij hebben aan beide zijden van de snelweg een kwaliteitsboekwinkel. Het Schiedams Boekhuis op de Hoogstraat viert binnenkort zijn zevende verjaardag. Post Scriptum in de Hof van Spaland is stevig aan het uitbreiden. Dat terwijl landelijk gezien het aantal boekwinkels daalt. Schiedammers zijn blijkbaar helemaal niet zo grofstoffelijk. Dat kun je trouwens ook zien aan onze druk bezochte bibliotheek. 

Dit alles is reden voor een zelffelicitatie. Mag ook wel eens. Leve Schiedam, boekenstad. 

Vroeger waren er natuurlijk veel meer boekhandels, zeggen oudere Schiedammers, de leden van de Historische Vereniging Schiedam voorop. Dat klopt, maar dat had met de verzuiling te maken. De meeste boekwinkels hadden een duidelijk levensbeschouwelijke kleur. Ze waren ook over het algemeen veel kleiner dan nu. Toen ik een jaar of acht was, kocht ik mijn allereerste boek. Het heette Jeroen en het dorp op de Heuvel en het kostte een gulden vijfentwintig, uitgegeven als het was in de pocketboekserie Prisma Juniores. Zulke kleine paperbacks waren voor Nederland tamelijk nieuw. Het idee was overgenomen uit Engeland en de Verenigde Staten. Als katholiek jongetje kocht ik dat boek uiteraard bij een katholieke zaak, Henri Rebers op de Hoogstraat, hoek Zwaansteeg, waar nu het restaurant van Alfredo zit. Ik had ook naar Roodbol kunnen gaan op het Rubensplein in west, maar dat lag uit mijn route. De binnenstad kende twee protestantse boekwinkels: Van Leeuwen op de Broersvest en de bescheiden zaak van de weduwe Niemantsverdriet op de Lange Kerkstraat. Ook de socialisten hielden er een eigen boekwinkel op na, in de Passage vlakbij de toenmalige trap naar het Broersveld. 

Het waren niet de enige boekwinkels. Het Schiedamse adresboek van 1954 noemt daarnaast Venemans op de Gerrit Verboonstraat onder de Hav Bank, Scholte op de Lange Kerkstraat en Guis op de Willem Brouwerstraat in de Gorzen. Op de Hoogstraat had de Rotterdamse katholieke boekhandel Hanou een filiaal maar dat was al dicht toen ik de leeftijd had om mijn eerste boek te kopen. Venemans onder de Hav Bank heeft nog lang bestaan. Je kon er veel buitenlandse kranten krijgen.

Schiedam kende trouwens drie bibliotheken. Die van de gemeente was gevestigd op de Lange Haven in een prachtig herenhuis dat nu door de familie Gouka wordt bewoond. Tegenover de Korenbeurs op de Dam bevond zich de veel kleinere katholieke bibliotheek in een groot herenhuis dat nu in verval verkeert en de liefhebbers van Schiedams historisch erfgoed zorgen baart. Er bestond ook een gereformeerde bibliotheek. De protestantse raadsleden maakten zich wel eens kwaad over het feit dat die geen subsidie kreeg in tegenstelling tot die van de katholieken. Ze kregen dan te horen dat hun bibliotheek alleen voor gereformeerden toegankelijk was en dat de katholieken open huis hielden. Daarom kregen zij wel gemeentelijke subsidie. 

Enfin, het is Boekenweek. Stap binnen bij Post Scriptum en het Schiedams Boekhuis.