Reve-tapes -opgenomen in Schiedam- vanavond op radio

SCHIEDAM - Schrijver Gerard Reve werd in 1983 geïnterviewd door Boudewijn Büch. Dat deed hij voor Het Parool en de KRO-radio en het gebeurde in Schiedam. De uitzending die Büch samenstelde werd nooit uitgezonden. Tot vanavond.

Reve’s uitspraken deden zo veel stof opwaaien, dat de KRO afzag van uitzending. De banden bleven in een kluis en gingen de geschiedenis in als de 'Reve-tapes'.

In de ochtend van 5 januari 1983 reisde Boudewijn Büch naar Schiedam, Reve’s woonplaats. Hij was vergezeld door Klaas Koppe, zijn vaste fotograaf, en Parool-redacteur Mark Blaisse. De ontmoeting nam de gehele dag in beslag, waarvan ruim vier uur daadwerkelijk aan het vraaggesprek werd besteed.

Tien dagen later verscheen in Het Parool, over twee pagina’s in het bijvoegsel ps, het interview onder de kop ‘Gerard Reve is het in grote lijnen eens met God’. Büch waarschuwt in zijn inleiding: "Kan de lezer van een politiek bedenkelijk schrijver houden?" Wat volgt is een opeenstapeling van rabiate uitspraken over door Reve verwenste personen en instituties. Zo gunde hij collega-schrijvers Harry Mulisch en Jan Wolkers ‘van harte’ een communistisch concentratiekamp. In het interview schetst Reve zijn angst voor de fascistische en antisemitische tendensen bij de sociaal-democraten. Kreeg hij het voor het zeggen, dan zou Reve de politiemacht verdrie- tot verviervoudigen en de ‘criminele’ partijen CPN (communistisch) en PSP (pacifistisch) verbieden. Reve vergoelijkte de Apartheid in Zuid-Afrika om historische redenen.

In de week na verschijning stak een storm van verontwaardiging op. Reve had zich weliswaar eerder scherp uitgelaten tegen immigranten uit Suriname, het socialisme en linkse demonstranten, stelden critici vast, maar nu kon hij zich niet meer verschuilen achter een ironisch masker. Parool-hoofdredacteur Wouter Gortzak, door verblijf in het buitensland niet direct betrokken was bij de publicatie, distantieerde zich in een hoofdredactioneel commentaar van Reve’s woorden. "Het interview was een aaneenrijging van loodzwaar gebrachte en blijkbaar diepgemeende, maar voortdurend afzichtelijke opvattingen." Waarop de hoofdredacteur concludeerde: "Reve is een fascist" en hij de lezers zowel als de 'direct betrokkenen’ zijn verontschuldigingen aanbood voor het opdienen van dit ‘broodje fascisme’.

De KRO besloot door alle ophef af te zien van uitzending. Boudewijn Büch deponeerde de banden van het interview verzegeld bij de Universiteitsbibliotheek Amsterdam. Nu de banden door de erven voor het eerst zijn vrijgegeven, blijkt dat de uitspraken van Reve door Büch waarheidsgetrouw zijn weergegeven. Maar ook dat dit maar een klein een onderdeel van het gehele vraaggesprek uitmaakt. Alleen al daarom is deze Radio Doc-aflevering de moeite waard: te horen wat Gerard Reve 34 jaar geleden nog meer te berde bracht.

Te uitzending is te beluisteren tussen negen en tien uur bij de VPRO op NPO Radio 1.