Museum verwerft De vier windmolens van Maris

Stedelijk Museum Schiedam krijgt schilderij Jacob Maris

Langdurig bruikleen van Fonds Schiedam Vlaardingen

 
SCHIEDAM - 'De vier windmolens' is binnenkort te zien het Stedelijk Museum Schiedam. Dat krijgt het schilderij van Jacob Maris in bruikleen van het Fonds Schiedam Vlaardingen, dat het werk speciaal voor het museum aankocht.

Het schilderij laat zien hoe Schiedam er uitzag rond 1872, het jaar waarop het gedateerd is. Ook al hield de kunstenaar zich nooit helemaal aan de werkelijkheid, zoals de kunstkenners weten. Het werk toont een landschap met een groene weide, een rivier en de karakteristieke Schiedamse molens. "Het is een prachtig schilderij dat goed bij ons past, omdat we ons richten op kunst en geschiedenis’, zegt directeur Anne de Haij van het museum. Volgens haar toont het doek aan dat de regio rond Schiedam aantrekkelijk was voor bekende kunstenaars. De kans bestaat dat Maris ter plekke aan het schilderen is geweest.

Maris (1837-1899) schilderde het landschap tegen een typisch Hollandse lucht met grijze wolken en hier en daar een plukje blauw. Hij gebruikte maar weinig kleuren verf en werkte vermoedelijk in de buitenlucht. Dat buiten schilderen en schetsen had hij gezien bij de schilders van de School van Barbizon in Parijs, waar hij eerder woonde en werkte. "Net als de Franse schilders probeerde hij de atmosfeer en de stemming van de natuur op zijn doek vast te leggen", legt conservator Rozanne de Bruijne uit. "Vaak schilderde hij fantasiesteden met een snufje Amsterdam, Den Haag, Dordrecht, Rotterdam en Delft." Toch herken is Schiedam wel degelijk op het doek te herkennen. De Bruijne: "De hoge stenen stellingmolens op het schilderij vangen meteen de aandacht. De mout- of brandersmolens torenen boven alles uit, omdat ze genoeg wind moesten vangen om het gemouten graan voor de jeneverindustrie te malen. Het open water dat aan de linkerkant op het schilderij een bocht neemt, doet denken aan de Schie. De opvallende puntgevel komt voor op foto’s van de Schie. En de kerktoren zou van de Frankelandsekerk kunnen zijn, die in 1969 is afgebroken."

De vier windmolens wordt volgens De Haij een van de topstukken in de tentoonstelling Levend Landschap, die volgende maand in het museum opent. Daarin is te zien hoe kunstenaars als Jan van Goyen, Johan Barthold Jongkind, Jan Sluijters en Charley Toorop het landschap in de Zuid-Hollandse Maasdelta vanaf de late zestiende eeuw tot nu verbeeldden. Ze trokken erop uit om molens, slootjes en weidevogels te schilderen en legden zo de idylle van het ‘typisch Hollandse landschap’ vast. Maar ze schilderden ook havens, kades en industrie en de toenemende verstedelijking die in dit deel van het land zo beeldbepalend werd. 
 
De Haij stelt dankbaar te zijn dat het museum het werk in langdurig bruikleen krijgt. Het is de eerste kunstaankoop die het fonds doet. "Het Fonds Schiedam Vlaardingen zet zich in voor het behoud van cultureel erfgoed", vertelt directeur John Massaar. "We zijn trots dat De vier windmolens kan terugkeren naar de stad waar het honderdvijftig jaar geleden waarschijnlijk is gemaakt en nu te zien is voor Schiedammers en andere belangstellenden."