Jenevermuseum zet collectie van 5760 miniatuurflesjes online

SCHIEDAM - In de periode 1911-1971 heeft de Haagse textielhandelaar Bruno de Jongh zo’n 5.700 verschillende miniatuurflesjes verzameld. Deze miniatuurflesjes waren getrouwe miniaturen van de originele flessen, gevuld met dezelfde gedistilleerde drank zoals die in de originele flessen te koop was. Het vormde daarmee een om meerdere redenen (onder meer historische, economische, juridische) waardevolle collectie monsters.

De oorspronkelijk collectie van Bruno de Jongh bestaat uit diverse binnenlands gedistilleerd dranken, waaronder jenevers. De deelcollectie jenevers bestaat uit ongeveer duizend stuks. Na overdracht van de collectie in de oorlog, is deze verzameling later verder uitgebreid door Rein Melchers. Het Jenevermuseum gaat deze gehele 'De Jongh-collectie' van uiteindelijk 5.760 stuks digitaliseren en ontsluiten op het internet. In totaal zal het project zes maanden in beslag nemen, met een doorlooptijd van één jaar. De focus ligt in de eerste fase op het digitaliseren en publieksvriendelijk beschrijven van de collectie. Tegelijkertijd krijgen alle miniaturen een barcodelabel en standplaatsregistratie. In de tweede fase komt de aandacht te liggen op het ontsluiten van de miniaturen op WikiSchiedam en de JeverWiki zodat het publiek online toegang heeft tot de collecties. 

Deze zeldzame miniaturencollectie is in de loop der jaren aangevuld met vele andere collecties en omvat momenteel meer dan 40.000 verschillende miniaturen. Met behulp van schenkingen uit binnen- en buitenland breidt de huidige beheerder van collectie, het Nationaal Jenevermuseum in Schiedam, de collectie nog steeds verder uit. 

De Haagse textielhandelaar Bruno de Jongh (1890-1959) raakte ‘begeesterd’ door een miniatuurflesje Cointreau en besloot dit soort flesjes te verzamelen. Dit was omstreeks 1917. Hij schreef honderden verzoekbrieven aan fabrikanten over de hele wereld om hem flesjes te sturen en zo kon hij in 1924 zijn eerste duizendtal noteren. Dat werden allengs meerdere duizenden kleine flesjes en die vroegen heel veel ruimte. De Jongh, die inmiddels was getrouwd en op de Mathenesserlaan 486 in Rotterdam woonde, had een grote kamer ingericht, waarin de flesjes stonden opgesteld. De familie kreeg in mei 1942 door de Duitsers aangezegd dat het huis binnen 48 uur moest zijn verlaten.

De collectie miniaturen is toen bij een vriend van De Jongh, Lambert Melchers, in de panden van zijn distilleerderij aan de Lange Haven opgeslagen, daar waar nu het Jenevermuseum in Schiedam is gevestigd. Daar is na de oorlog op de bovenste verdieping een lange smalle ruimte als museum gecreëerd. Er zijn veel binnen- en buitenlandse bezoekers langs geweest, van ambassadeurs tot internationale zakenlieden. Voor iedere belangstellende stond het open. Collegadistillateurs kwamen langs en soms heeft de collectie zelfs een rol gespeeld in het oplossen van merkrechtenkwesties. Er kwam in 1950 een stichting waarin de collectie werd ondergebracht. In het stichtingsbestuur zaten onder anderen Lambert Melchers, diens zoon Rein Melchers en Bruno de Jongh. De collectie werd door Rein Melchers nog altijd uitgebreid en er werd een oplossing gevonden om de drankflesjes toch in de distilleerderij 1e klasse binnen te brengen (wat wettelijk niet mocht).

Toen  de distilleerderij in 1976 door Rein Melchers werd verkocht is de collectie buiten de verkoop gehouden en is deze op de oude locatie blijven bestaan, maar was niet meer toegankelijk. Na de grote brand van begin 1985 is de verzameling, die weinig te lijden had gehad, in alle haast naar het Stedelijk Museum Schiedam overgebracht. "Er doen allerlei verhalen de ronde, dat al vóór die tijd een deel was overgebracht vanuit het pand, waar toen nog een beslag op was gelegd. Maar dit wordt door anderen ten stelligste ontkend", aldus het jenevermuseum. Een klein deel werd tentoongesteld in de kelder van het Stedelijk Museum Schiedam, waar toen het Nationaal Gedistilleerd Museum was ondergebracht. Een verhaal gaat dat toen wel eens een flesje is leeggedronken door een dorstige museummedewerker. Sinds de opening van het Jenevermuseum aan de Lange Haven wordt een deel van de verzameling permanent tentoongesteld.   
 
Het Jenevermuseum wil zijn doelgroepen ook online zo goed mogelijk bedienen. Zo werkt het museum samen met het Stedelijk Museum Schiedam aan de ontwikkeling van het verhalenplatform WikiSchiedam (www.wikischiedam.nl), JeneverWiki (www.jeneverwiki.nl) en de digitale toepassing ‘Zoek mijn voorouder’. Tevens wordt de online miniaturencollectie vrij beschikbaar gesteld aan de Canon van Nederland en Europeana (Europeana.eu is een portaalsite waarop gedigitaliseerde collecties van Europese culturele en wetenschappelijke instellingen te vinden zijn. De website valt onder het beheer van de Stichting Europeana, waarvan het hoofdkantoor gehuisd is in Den Haag). De gedigitaliseerde collectie zal een plek krijgen in het digitale verhalenplatform WikiSchiedam en de JeneverWiki.

Het Jenevermuseum heeft voor dit digitalisatieproject donaties gekregen van Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting De Groot fonds en Fonds Schiedam Vlaardingen e.o.