Is het nieuws uit Den Haag verlossend voor het museum?

SCHIEDAM - Het was de boodschap waar ze op hoopte: minister Sigrid Kaag gaat de schatkist aanspreken om de zorgen van onder meer de culturele instellingen in het land te verlichten. Anne de Haij, directeur van het Stedelijk Museum Schiedam kreeg met het nieuws uit Den Haag het bericht dat ‘haar’ museum weer wat lucht kan geven. 

Want: die energiekosten hè. Ze lopen hard op. En dat bezorgde De Haij de afgelopen weken hoofdbrekers. Zouden juist de musea het kind van de energierekening worden?!

Die zou voor het museumcomplex aan de Hoogstraat flink op gaan lopen. De sommetjes leerden dat het museum in 2023 wel eens 250.000 euro kwijt kan gaan zijn aan gas en licht. In 2019, het laatste volledige jaar dat het Stedelijk Museum Schiedam draaide, was dat 83.000 euro.

Particulieren en ook kleine ondernemers kregen ondertussen te horen dat de overheid hen niet zou laten zitten en iets, zeg maar miljarden, extra voor hen gaat doen om deze moeilijke periode met hoge energietarieven door te komen. Maar voor culturele sector geldt evenzeer dat de kosten hard (gaan) oplopen en dat in het huishoudboekje de ruimte ontbreekt om die extra financiële ruimte te maken. Zonder forse consequenties.

Toch was dat een van de weinige mogelijkheden die De Haij voor zich zag, afgezien van wijsheid vanuit Den Haag: hard ingrijpen. De deuren van het voormalige St. Jacobs Gasthuis maar een paar maanden dichtdoen, geplande tentoonstellingen afgelasten, kunstwerken terugsturen naar de bruiklener of op depot houden.

Want andere opties? De gemeente Schiedam, ‘eigenaar van het gebouw en de collectie’, zo vermeldde De Haij fijntjes, deed op haar herhaalde verzoeken nog geen toezeggingen voor financiële bijstand. Begrijpelijk, want het geld groeit aan het Stadserf ook niet aan de bomen, maar toch ook wel weer een beetje raar, want ambtenaren op het stadhuis onderhandelden ook de energiecontracten uit voor het museum.

En veel eigen bewegingsruimte heeft het museum niet. Andere musea, mensen die werken in bruikleen geven, en hun verzekeraars, zijn onverbiddelijk - naar we mogen aannemen terecht: de werken verdienen de beste omstandigheden. De kachel een paar graden lager zetten is daarom geen optie, zo weten De Haij en haar medewerkers. Mochten ze de omstandigheden in het museum toch van de norm laten afwijken, dan vervalt daarmee een opgebouwde status, die pas met veel inspanningen weer terug opgebouwd kan worden: nu de kachel lager zetten betekent dan ook de komende jaren geen kunstwerken in het museum.

Het zou De Haij allemaal zeer gespeten hebben. Voor de twintig medewerkers van het museum - veel minder kan in haar ogen trouwens niet, zou je willen besparen -, maar vooral voor de bezoekers en de stad. Het museum is en blijft toch een plaats voor verwondering, ontroering, nieuwsgierigheid, nieuwe inzichten over de wereld en jezelf. Geluk. Daar mag de stad wat haar betreft niet zonder. En het ging ook zo lekker, de afgelopen tijd: zeven tot tien procent meer bezoekers dan in het laatste jaar waarmee vergelijken zinvol is, 2019.

Goed: de minister van Financiën kondigde dus aan 1,6 miljard euro uit te trekken om onder meer de culturele instellingen letterlijk de winter door te helpen. Dat zou dichte deuren aan de Hoogstraat moeten kunnen voorkomen. Ook al blijft De Haij voorzichtig: welk deel van dat enorme bedrag daadwerkelijk kan worden aangewend voor het betalen van de energierekening van het Stedelijk Museum Schiedam is nog zeer onduidelijk. Nadere berichten vanuit het ministerie en de gemeente Schiedam zullen kunnen rekenen op haar grote belangstelling.