Het gijpen der zeilen

COLUMN- Schiedam wordt steeds meer een cultuurstad. Dat blijkt uit allerlei activiteiten die het hele jaar door ondernomen worden. Nu lezen we op onze nieuwssite Schiedam24 weer dat er een eenakterfestival aan zit te komen. Drie plaatselijke gezelschappen voeren korte stukken op van Harold Pinter, na William Shakespeare misschien wel de beroemdste toneelschrijver uit het Engelse taalgebied. Zijn vrouw heet Antonia Fraser en die schreef over historische onderwerpen het ene prachtboek na het andere. Van de stijl en de opzet die zij voor haar werken koos, heb ik voor mij zelf veel geleerd. Maar dat doet er niet toe.

Harold Pinter brengt me terug naar mijn jeugd, toen we thuis op de Van Limburg Stirumstraat net televisie hadden, gekocht bij meneeer Snijders van Radio Bob op de Singel. Elke donderdagavond had je een toneelstuk, dat live werd uitgezonden en niet van te voren opgenomen. Dat kon toen wel met een primitieve video, maar het was duur en de kwaliteit van het beeld liet te wensen over. Ik spring vandaag wel van de hak op de tak. Hoe dan ook, regelmatig was er een stuk van Pinter bij. Daar zat altijd veel humor in, vond ik, maar ze waren nogal plotseling afgelopen. “In het midden”, zei mijn vader dan. Wat wil je, ik was een jaar of dertien. Ik had de dubbele bodems en de bijzondere bedoelingen waar Pinters stukken vol mee zitten, voor geen meter door.

Een flits uit zo’n toneelstuk staat me na meer dan een halve eeuw nog haarscherp voor de geest. Onze betreurde mede-Schiedammer Ton van Duinhoven kwam zogenaamd thuis van een wandeling langs de haven. Bij God als ik weet welk stuk het was. Hij speelde een van een paar broers meen ik, en hij zei met een toon en een dictie die voor hem uniek was: “Ik stond een beetje te kijken naar het geklooi van die gasten daar en naar het gijpen der zeilen”.

Het gijpen der zeilen. Die uitdrukking heeft mijn geheugen nooit verlaten. En ik weet nog steeds niet wat het betekent. Wie weet is het wel de vertaling van een door Pinter zelf verzonnen woord, want die kerel stond voor niets.

En dat eenakterfestival met Harold Pinter, dat is een absolute aanrader. Begrijpt u wel. Jawel, het gijpen der zeilen.