'Frieda Hunziker. Een vlucht naar Curaçao'

SCHIEDAM - Het Stedelijk Museum Schiedam presenteert volgend jaar een groot overzicht van de Nederlandse kunstenaar Frieda Hunziker (1908-1966). De tentoonstelling 'Frieda Hunziker. Een vlucht naar Curaçao' vertelt het verhaal van de reis naar Curaçao die Hunziker in 1951 maakt.

Ze vindt er volop inspiratie; haar geabstraheerde figuratieve schilderijen uit de oorlogsjaren maken plaats voor vrijer kleurrijk werk. In de tentoonstelling wordt de blik van Frieda Hunziker, een passant op het eiland, gecombineerd met het perspectief van kunstenaars die met een insider-blik naar het eiland kijken. Toen en vandaag. De tentoonstelling ‘Frieda Hunziker, een vlucht naar Curaçao’ is te zien van 29 april tot en met 3 september 2023.

Twee maanden op Curaçao

​Frieda Hunziker neemt in 1949 deel aan de tentoonstelling Kunst in Vogelvlucht, een initiatief van Willem Sandberg, directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam, maar mede mogelijk gemaakt door de KLM. Die tentoonstelling bestaat uit werken van verschillende kunstenaars, gemaakt na een rondvlucht per vliegtuig boven Nederland. Het levert Frieda Hunziker een aanbod op om een verre vliegreis naar keuze te maken op kosten van de KLM. Hunziker komt uit op Curaçao, op dat moment nog altijd een kolonie van Nederland. Ze kan er in de winter van 1951-1952 twee maanden logeren in het tuinhuis van het Curaçaosch Museum. Eenmaal aangekomen is ze verwonderd door de warmte, de kleuren en de natuur. Ze tekent er dagelijks: de kleurrijke huisjes, geiten en cactussen en het rotsige landschap. Maar ze wordt er ook opgenomen door een kleine kring van kunstenaars, dichters en musici, die met elkaar bouwen aan een levendige eigen artistieke identiteit.
​

​Blijvende inspiratie

​De indrukken van haar reis werken nog lang na. In de schilderijen die ze na terugkomst maakt komen Curaçaose motieven telkens terug, in een stijl die pasteuzer, abstracter en kleurrijker is. In de jaren zestig verandert het kleurenpalet van Hunziker opnieuw en worden haar schilderijen donkerder en robuuster. Ze sluit daarmee aan bij het abstract-expressionistische werk van tijdgenoten als Karel Appel.

Een zelfbewuste kunstwereld

​Hunzikers werk is op te vatten als een ode aan het eiland. Een liefdevol, maar ook romantisch beeld dat zich richt op de natuur en het klimaat. De sociaal-maatschappelijke realiteit is in haar werk minder zichtbaar. Curaçao heeft een lange en complexe geschiedenis van kolonisatie. Tot 1954 was Curaçao een kolonie van Nederland, eerst lange tijd van Spanje en vanaf de zeventiende eeuw van Nederland. Het eiland vormde eeuwenlang een belangrijk kruispunt van de transatlantische slavenhandel. Vandaag de dag is Curaçao een zelfstandig land dat binnen het Koninkrijk der Nederlanden valt. Velen kennen het als toeristische bestemming, terwijl veel Curaçoënaren de oversteek naar Nederland maakten om er een bestaan op te bouwen. De complexe geschiedenis van onderdrukking, uitwisseling en uitbuiting van het eiland is nog altijd sterk voelbaar in het leven op Curaçao. In de tentoonstelling is te zien hoe zich in de late jaren veertig een kunstwereld op Curaçao ontwikkelt, aanvankelijk nauw verbonden met Nederland, maar tegelijkertijd heel zelfbewust.
​

​Hedendaagse interventies

​Om hedendaagse ontwikkelingen te onderstrepen zijn in de tentoonstelling interventies opgenomen met werk van kunstenaars die met de blik van een insider reflecteren op het hedendaagse leven op Curaçao, zoals Serana Angelista, Carlos Blaaker, Eugenie Boon, Shertise Solano en Gilleam Trapenberg. Ze verbeelden de gelaagde relatie die je kunt hebben met een plek, door gemis, afstand en complexe herinneringen en verhoudingen. Ook laat de tentoonstelling het eiland zien door de bril van de rijke verscheidenheid aan bewoners van de wijk Otrobanda, een plek op Curaçao die een bijzondere rol speelt in het huidige artistieke klimaat.
 

Schiedammers en Curaçao

​Naar aanleiding van deze tentoonstelling voert het museum gesprekken met jonge Schiedammers met wortels op Curaçao over hoe zij kijken naar het eiland. De gesprekken resulteren uiteindelijk in audiofragmenten die onderdeel zullen zijn van de tentoonstelling en een kleine presentatie parallel aan deze tentoonstelling, die laat zien hoe Curaçaose Schiedammers naar hun eiland kijken. De gesprekken zijn onderdeel van het co-creatie- en participatieprogramma ‘Mijn Schiedam’ van het Stedelijk Museum Schiedam, waarbij mensen uit de stad onderwerpen in het museum agenderen en samen programma maken.

Het onderzoek voor deze tentoonstelling was mogelijk dankzij het Conservatoren Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds.
​