Excelsior'20 vandaag honderd jaar

CRICKET/VOETBAL - Vandaag is Excelsior'20 honderd jaar jong geworden. Gisteravond zou de club een diner dansant gehouden hebben en vandaag een feestavond in de Grote of Sint-Janskerk. De Coronacrisis gooit echter roet in het eten voor deze en nog meer jubileumactiviteiten.

Om twaalf uur vandaag begon op Thurlede wel een bijeenkomst voor genodigden. Er wordt dan een toost gedaan met ereleden, het oudste lid, het jongste lid en het lid met de meeste lidmaatschapsjaren en veel jeugdleden die komen trainen zijn van de partij, net als burgemeester Cor Lamers. Om vier uur vanmiddag zal er op de sociale media van Excelsior'20 een felicitatiemoment zijn. Wie mee wil doen kan 'posten' met felicitaties, foto's en filmpjes, met de hashtag #100jaarExc20.

Ter gelegenheid van de verjaardag sprak De Schiedammer Online met algemeen voorzitter Ruud de Leede, en dat interview volgt hieronder.

“Honderd jaar na onze oprichting, zijn we nog altijd een relevante factor in Schiedam. Voor veel Schiedammers betekenen we een belangrijk onderdeel van hun leven. Dat vind ik veel belangrijker dan af en toe eens kampioen worden, of degraderen, wat er nu eenmaal ook bij hoort als je honderd jaar oud bent. Natuurlijk zijn de cricketkampioenschappen hoogtepunten en was het jaar dat het eerste voetbalteam in de hoofdklasse speelde top. Maar de continuïteit staat voorop.” Zo antwoordt algemeen voorzitter Ruud de Leede van Excelsior’20, als je hem vraagt naar de hoogtepunten van de club die in 1920 in Schiedam werd opgericht en die dus dit jaar op grootse wijze het eeuwfeest had zullen vieren.

Een evenement of een feest organiseren dat is iets wat ze heel goed kunnen bij deze van huis uit Rooms-Katholieke sportvereniging, waarvan door de jaren heen heel veel grote Schiedamse families de krachtige ruggengraat hebben gevormd. En dat doen ze nog steeds. Over het houden van een feestje: wat te denken van het carnaval bij de op Thurlede gevestigde sportvereniging. Dat is steevast drie dagen lang een uitverkocht huis in de ruime kantine en wat carnaval betreft een begrip in Schiedam. Een nieuwe succesvolle hedendaagse gezelligheidsactiviteit is bijvoorbeeld de pup-quiz die enkele malen per jaar gehouden wordt.

Het belang dat er binnen de vereniging aan carnaval wordt gehecht, strookt met wat Ruud de Leede als hoogtepunt in het honderdjarig bestaan van de vereniging benoemt. Het gaat bij de leden vooral om het samenzijn, de gezelligheid, wat niet wegneemt dat er door de jaren heen toch sportieve prestaties van formaat zijn geleverd. Het cricketteam werd afgelopen jaar landskampioen en dat was zacht uitgedrukt niet voor het eerst. De voetbaljeugdopleiding leverde verscheidene voetballers af die carrière maakten in het profvoetbal. De senioren voetballers vormen een stabiele tweede klasser. “En dat is prima”, zegt de algemeen voorzitter. “Met een goede generatie zal de eerste klasse wellicht voor een paar jaar weer haalbaar zijn, maar om dat te bereiken zullen we nooit concessies doen aan onze principes: we betalen spelers niet!” 

Excelsior’20 werd in 1920 als voetbalclub opgericht. Er werden meer voetbalclubs in dit jaar opgericht in ons land, zoals ook de buurman op Thurlede: PPSC ofwel de Pro Patria Stormvogels Combinatie. “In de Eerste Wereldoorlog waren er veel Engelsen in ons land, die hun enthousiasme voor het voetbal op de Nederlanders wisten over te brengen. Na de oorlog werden er voetbalclubs opgericht en de verzuiling in ons land zorgde ervoor dat iedere gezindte of stroming een eigen club oprichtte. Zo kon het gebeuren dat er in een stad van beperkte grootte als Schiedam op een gegeven moment ruim twintig voetbalclubs waren.”

De maatschappelijke ontwikkelingen staan niet stil. Het aantal actieve beoefenaars van de voetbalsport in competitieverband neemt al jaren achtereen af en je ziet in het amateurvoetbal een verschuiving van de interesse van het zondagvoetbal naar het zaterdagvoetbal. Het aantal voetbalclubs in onze stad is in de afgelopen twee decennia sterk afgenomen naar inclusief Excelsior’20 zes clubs. Bij Excelsior’20 heeft het voetbal nog steeds volop enthousiaste beoefenaars. “Naast een grote jeugdafdeling, hebben we acht seniorenteam - vijf op zondag en drie op zaterdag in competitieverband spelen. Daar zit nog steeds rek in, want het volgende seizoen wordt met een prestatief zaterdagteam gestart, dat in de vierde klasse gaat beginnen. Ook zijn er twintig ‘zamivo’ teams, die op de zaterdagmiddag ‘zeven-tegen-zeven’ spelen. De competities van de voetballers zijn dit jaar abrupt afgebroken en zullen zoals inmiddels bekend is niet worden afgemaakt.”

In de zomer zijn de cricketers actief. Deze zomer zouden er drie zondagteams, één zamiteam, één damesteam en zes jeugdteams in het veld gestaan hebben. “Bij de cricketbond is besloten om dit jaar de cricketcompetities niet door te laten gaan. Dat is natuurlijk een grote tegenvaller”, zegt Ruud de Leede. Naast de competitieactiviteiten gebeurt er van alles. Voor de allerjongsten wordt al jaren tip & run cricket georganiseerd. Bij de oudere mannen is het spelen bij de Mannen van de Vrijdag een mooie manier om actief te blijven.

Ook Excelsior’20 zal de financiële gevolgen van de Coronacrisis voelen, maar de solide basis van de club en het ledental maken dat de op 13 juni aanstaande een eeuw oude club tegen een stootje kan. “In totaal schommelt het ledental al jaren tussen de 900 en 950. We denken hierbij niet: we hebben zoveel voetbal- en zoveel cricketleden. Zo voelen de meeste leden het ook niet. Als je hun vraagt, ‘ben je van voetbal of van cricket', antwoorden ze: ik ben van Excelsior’20. De meesten zijn echt trots dat ze lid zijn van deze mooie club. Als je de Coronacrisis even buiten beschouwing laat, gaat het ons goed”, zegt Ruud de Leede. “Als club wil je uiteraard dat je dat over tien jaar nog steeds kunt zeggen, dus als bestuur dien je voortdurend alert te zijn op de maatschappelijke ontwikkelingen en positief kritisch vooruit te kijken. Zo gaan we met ondersteuning van Sport Support bijvoorbeeld onderzoeken hoe we in de toekomst activiteiten kunnen bieden die aansluiten bij de wensen en behoeften van onze leden. Zo zorg je ervoor dat je mensen vast kunt houden als vereniging. Ook is heel belangrijk hoe je ervoor kunt zorgen dat mensen voldoende blijven participeren in je vereniging, want zonder vrijwilligers kunnen we niet."

"Huisvesting is voor een vereniging ook altijd een punt van aandacht. Onze accommodatie is weliswaar niet de jongste, maar wel in goede staat van onderhoud en nog niet lang geleden voorzien van energiebesparende uitrustingen, zoals zonnepanelen op het dak. Voor het hoofdcricketveld staat een eigen kleedkamer nog op het verlanglijstje. Het complex in zijn geheel op Thurlede is een sfeervolle groene oase en we hopen hier nog decennia te kunnen blijven."

"Wat betreft cricket kun je je afvragen of de competitie zoals die er nu is over een jaar of tien in ons land nog bestaat. De afgelopen tien jaar zie je landelijk een afname van het aantal cricketers in competitieverband. We moeten kijken hoe we die neergaande trend in deze king of sports kunnen ombuigen.”

Dat Excelsior’20 mee weet te bewegen in de maatschappelijke ontwikkelingen, heeft de geschiedenis wel duidelijk gemaakt. In 1920 kende Schiedam geen Rooms-Katholieke sportvereniging meer. De R.K. Gymnastiek Vereniging ODO en de RK Voetbalvereniging Blauw Wit hadden bestaan, maar waren reeds ter ziele. Bertus Leenderts, Henk Dries, Nico van Baarle, Jan en Antoon van Slobbe, Frans Jansen, Arie van Geloven en Theo Kreuger worden in de annalen als initiatiefnemers en bestuursleden van het eerste uur genoemd. Het zijn ook anno 2020 nog bekende namen in het Schiedamse.

Excelsior’20 zou niet uitsluitend een voetbalclub blijven. Nog voordat het in 1928 ook een cricketclub was, werd er in de zomer van 1923 een atletiekafdeling in het leven geroepen. De heren van de club beoefenden alle onderdelen van de atletiek, de dames beoefenden de lichtere atletiek en korfbal. Ook gymnastiek kon je vanaf 1923 doen bij de club en in 1924 werd zelfs de eerste turnuitvoering gegeven in het gebouw van de RK Volksbond, later bekend als Arcade.

In 1926 kwamen de cricketers in het spel. “Er werd wat geïmproviseerd met imitatieballen, bats en wickets, de aanschaf van een dure mat werd tot een volgend seizoen uitgesteld”, zo lezen wij in de geschiedenisboeken. Er werd volop geoefend. In ‘Het Excelsiorblad’ van september 1926 lees je bijvoorbeeld: “Nelis had aanvankelijk aanleg voor wicketkeeper, maar is zich gaan toeleggen op batten en ontpopte zich als first class prikker.”  Op de ledenvergadering van 27 januari 1927 besloten de leden tot de oprichting van een cricketafdeling. In 1928 was de cricketafdeling opgericht en werden twee elftallen voor de competitie ingeschreven bij de Nederlandsche Cricketbond.

De club bleef in beweging. Ook een zwemafdeling werd toegevoegd (1929). In november 1931 werd een fusie aangegaan met de r.k. cricket- en hockeyclub WALOS (We All Love Our Sports), waarmee Excelsior’20 ook een hockeyclub werd. In het najaar van 1936 werd hockey opnieuw leven ingeblazen en werd bovendien gestart met een tennisafdeling. Uit de hockeyafdeling ontstond later de hockeyvereniging Spirit.

De club startte aan de Damlaan, groeide er uit zijn jasje en kreeg een nieuw complex aan de Laanslootseweg. Na een omweg via het Volkspark kwam de club vervolgens in 1952 op de huidige locatie in Thurlede terecht.

In het jubileumboek ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan lezen we een voorwoord door Rob de Leede, de broer van voorzitter Ruud de Leede. Rob schrijft in 1995: “In het verleden drukte de Rooms-Katholieke kerk een belangrijk stempel op de vereniging. Er was een geestelijk adviseur en voor niet-katholieken bestond geen mogelijkheid lid te worden. Jongens die verkering kregen met een niet-katholiek meisje verlieten zelfs de club, omdat hun prille geluk van hogerhand niet werd gedoogd. Gelukkig zijn de tijden veranderd. Wie de ledenlijst anno 1995 doorloopt, komt niet alleen namen tegen van bekende Schiedamse families met een RK-achtergrond. Vooral veel Turkse jongens hebben het laatste decennium de weg naar Thurlede gevonden en dat gegeven onderschrijft het eigentijdse, open karakter van de vereniging.” 

Vijfentwintig jaar later concludeert Ruud de Leede: "Op dit moment is Excelsior'20 een afspiegeling van de maatschappij en de omgeving in Schiedam. Met leden met verschillende achtergronden, maar met de nadruk op het feit dat van ieder Excelsior-lid wordt verwacht dat zij of hij zich op een Excelsior-waardige manier gedraagt. En dan komen de gezelligheid en het samenzijn weer terug."

Een kwart eeuw geleden had de club nog twee takken van sport: voetbal en cricket en zo is het nu nog. De club is heel bekwaam blijven meebewegen met de maatschappelijke ontwikkelingen, geheel passend bij het clublied, waarvan het refrein luidt:

Leve Zwart en Wit, Laten we allen daarvoor strijden,
Leve Zwart en Wit, zij onze leus door alle tijden.
Leve Zwart en Wit, laat een ieder dat steeds horen,
Leve Zwart en Wit, EXCELSIOR gaat nooit verloren.