Stemmen in je auto, of bij hockeyclub of zorgverzekeraar

SCHIEDAM – Volgende week kunnen we stemmen voor de gemeenteraad zonder uit de auto te komen, alsof je een hamburger met friet haalt. Ook zijn er nieuwe stembureaus, zoals de kantine van de hockeyclub HCS, het kantoor van zorgverzekeraar DSW en de bibliotheek in de Korenbeurs. In verband met de Coronapandemie kunnen we op verkiezingsdag woensdag 16 maart stemmen, maar ook al op de twee dagen ervoor. Blinden en slechtzienden kunnen voor het eerst zonder hulp van anderen hun stem uitbrengen.

Tijdens de verkiezingen voor de Tweede Kamer op woensdag 17 maart 2021 kon je de maandag en dinsdag ervoor ook al stemmen. Dat was in verband met de Coronamaatregelen. Ook de gemeenteraadsverkiezingen van aanstaande woensdag 16 maart, kennen in verband met de pandemie twee voorloopdagen: maandag 14 en dinsdag 15 maart. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen waren er op maandag en dinsdag vier stembureaus in Schiedam geopend. De Rijksoverheid heeft bepaald dat er nu – uitgaande van de 80.000 inwoners van Schiedam - tweemaal zoveel stembureaus op maandag en dinsdag open moeten zijn; acht dus. “Iemand in Den Haag heeft dat bedacht. Hoeveel mensen er tijdens de Tweede Kamerverkiezingen gebruik hebben gemaakt van de mogelijkheid om op maandag of dinsdag te stemmen, dat is niet gevraagd. En in Schiedam waren dat er niet zoveel”, zegt burgemeester Cor Lamers. Wat wegens de Coronasituatie op gezag van de rijksoverheid ook gehandhaafd blijft is dat de stembureaus zodanig opgezet zijn dat door de kiezers anderhalve meter afstand gehouden kan worden. Een Coronamaatregel die de rijksoverheid laat vallen voor de verkiezingen van komende week is dat de pompjes en dispensers met desinfecterende vloeistof achterwege kunnen blijven.

In 2014 had Schiedam bij de gemeenteraadsverkiezingen de laagste opkomst in Nederland. De gemeente wilde weg van de onderste plek in dat lijstje. Volgens een daarover geraadpleegd adviesbureau uit Tilburg zouden ‘bevorderende maatregelen’ weinig zoden aan de dijk zetten. Dus geen grootschalige campagnes waarin de Schiedamse kiezer opgeroepen werd om te gaan stemmen, géén dansmariekes in de winkelcentra die de burger op zijn of haar stemrecht wezen. Volgens het adviesbureau moest vooral aandacht worden besteed aan het verhogen van de zogenoemde dekkingsgraad van de stembureaus. Dat werd door de gemeente concreet vertaald in de doelstelling dat elke Schiedammer binnen vijfhonderd meter van zijn of haar woning moet kunnen stemmen. Dat is grotendeels gelukt.

Bij de laatste raadsverkiezingen (2018) stond Schiedam met zijn opkomstpercentage van 48 procent niet langer ergens onderaan, al was het nog wel ergens in de achterhoede, zo weet burgemeester Lamers. “Ik zal blij zijn als we bij de raadsverkiezingen van komende week dicht bij de vijftig procent uitkomen”, zegt hij. “Ik hoop van harte dat de mensen lokaal gemotiveerd zijn om te gaan stemmen.”

Om tot een goede opkomst te komen, is de gemeente bezig geweest de dekkingsgraad van stembureaus nog verder te verhogen. Net als bij de verkiezingen vorig jaar kan wegens Corona geen gebruik worden gemaakt van scholen en verzorgingshuizen. Daarom wordt opnieuw in meerdere gevallen gebruikgemaakt van tenten.

In de nieuwe buurt Harga is nu voor het eerste een vast stembureau, te weten in de kantine van de hockeyclub HCS. “Dat zal wel een blijvertje zijn”, aldus Lamers. “Nog een nieuw stembureau waar ik blij mee ben en dat een blijvertje zal zijn, is het kantoor van zorgverzekeraar DSW. In die buurt zijn relatief veel zelfstandig wonende ouderen.” Een ander nieuw stembureau is de bibliotheek in de Korenbeurs. “Ook daar zijn we blij mee, maar dit zal tijdelijk zijn. De Korenbeurs is in de plaats van het Stedelijk Museum Schiedam, dat nu immers wegens verbouwing gesloten is.” Terug van weggeweest als stembureau is het buurthuis in de Leliestraat in Schiedam-Zuid.

Net als vorig jaar zal er een ‘drive through’ stembureau zijn, ofwel stemmen zoals je ook zonder je auto uit te komen een hamburger met friet kunt kopen. Het stembureau waar je met de auto doorheen kunt rijden was vorig jaar aan de Van Heekstraat (ook wel bekend als ONS 1), maar zal volgende week op een nieuw adres zijn: Ringersstraat 9 (ook wel bekend als ONS 2). Dat is in de buurt van de Van Heekstraat.

Ook is er net als bij vorige verkiezingen het mobiele stembureau. Het mobiele stembureau wordt gedurende alle drie de dagen ingezet.

In de foyer van het Theater aan de Schie kun je ook stemmen (formeel zijn daar twee stembureaus gevestigd). Nieuw is dat hier ook de mogelijkheid wordt geboden aan blinden en slechtzienden om zelfstandig te stemmen (tot op heden gebeurde stemmen door blinden en slechtzienden met behulp van een derde). Er is een zogenoemd soundbox-systeem aangeschaft om dit mogelijk te maken. De investering hiervoor is zo’n 10.000 euro. Ook zijn er extra medewerkers in het stembureau nodig. Het gaat volgens burgemeester Lamers om circa honderd Schiedammers. “Het kost nogal wat dus, maar wij denken dat het goed is om hier ervaring mee op te doen. En bij een volgende verkiezing kunnen we het aangeschafte systeem weer gebruiken.”

“Op Lelystad na hadden we met vijftien fracties het grootste aantal fracties in de gemeenteraad. Er doen nu twaalf partijen mee. In de komende vier jaar zullen we dus in ieder geval na de verkiezingen minder fracties in de raad hebben dan de vijftien van nu. Maximaal twaalf dus, wellicht één of twee minder nog”, zo kijkt Lamers vooruit. Om in de gemeenteraad te komen heeft een partij tenminste achthonderd stemmen nodig. Een raadslid dat tenminste tweehonderd voorkeursstemmen krijgt kan op basis van de verkregen voorkeursstemmen in de raad komen.

Woensdagavond 16 maart aanstaande wordt vanaf half tien in de foyer van Theater aan de Schie een voor iedereen toegankelijke uitslagenavond  gehouden. Op die avond worden door de burgemeester de uitslagen van de tellingen van de diverse stembureaus bekendgemaakt. “De ervaring leert dat de tellingen van de laatste bureaus tussen middernacht en één uur ’s nachts bekendgemaakt zullen zijn”, aldus de burgemeester.