Schiedam bestrijdt fraude, maar niet met dubieus SyRI

SCHIEDAM – In de strijd tegen belastingfraude en onrechtmatig gebruik van uitkeringen maakt de gemeente Schiedam geen gebruik van het omstreden Systeem Risico-Indicatie (SyRI). Dat krijgt Denk-raadslid Seydagül Dokgöz te horen op haar schriftelijke vragen over het koppelen van persoonsgegevens uit verschillende overheidsdatabases.

SyRI is omstreden omdat het de privacy schaadt van mensen met weinig geld en een migratieachtergrond, terwijl ‘Wassenaar’ buiten beschouwing wordt gelaten. Dat was onlangs de kritiek van de FNV en burgerrechtenorganisaties. VN-rapporteur Philip Alston noemde het systeem in strijd met de mensenrechten. Burgers zijn zelf niet op de hoogte dat hun gegevens worden gekoppeld.

De fractie van Denk in de Schiedamse gemeenteraad vindt dat fraude aangepakt moet worden, maar staat tegelijkertijd ook voor ordentelijkheid, rechtsstatelijkheid en gelijkheid bij fraudebestrijding. Daarom klom raadslid Dokgöz in de pen. Het college van burgemeester en wethouders antwoordt het belangrijk te vinden om fraude of onrechtmatig gebruik te voorkomen en handhavend op te treden. Daartoe wordt samengewerkt met (overheids)instanties. “We doen dit altijd binnen de geldende regels en wetten. We maken daarbij geen gebruik van SyRi of vergelijkbare systemen.”

Schiedam is aangesloten bij de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA). Dat is een project van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties waarbij data worden vergeleken en geanalyseerd. “Daarna levert het ministerie ons risico-signalen aan die wij eerst zelf verder onderzoeken”, antwoordt het college. “Pas als wij een mogelijk risico constateren volgt er een huisbezoek.”

Daarnaast is de gemeente Schiedam aangesloten bij de landelijke stuurgroep interventieteams (LSI). De hierbij aangesloten partijen kunnen gegevens van burgers met elkaar delen. Dat is uitsluitend mogelijk binnen een bepaalde periode nadat betrokken partijen een projectplan hebben opgesteld en pas op het moment dat een instantie zelf een signaal heeft over mogelijke fraude of onrechtmatigheid. Deze werkwijze is toegestaan door de Autoriteit Persoonsgegevens.

Dit jaar is Stroomopwaarts gestart met een pilot voor een signaalgestuurde aanpak van fraude. Hierbij wordt gebruik gemaakt van signalen die van het inlichtingenbureau verkregen worden. Het inlichtingenbureau vergelijkt periodiek bestanden van sociale diensten met die van de Belastingdienst, de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) en andere instanties. “Als blijkt dat een inwoner bijvoorbeeld een auto op naam heeft laten zetten die niet past bij de hoogte van de uitkering, dan ontvangt de gemeente daarover een signaal. De gemeente moet dan zelf onderzoek doen en constateren of deze persoon aan de inlichtingenplicht heeft voldaan”, schrijft het college.

Het onderzoeken van signalen is onderdeel van standaardwerkprocessen. Er is geen specifieke administratie over een aantal signalen dat onderzocht is, wat het onderzoek opgeleverd heeft en welke kosten daarvoor gemaakt worden. Het college geeft aan: “Wij doen alleen onderzoek op basis van concrete aanwijzingen of signalen. De aanwijzingen maken een situatie mogelijk verdacht, maar na onderzoek kunnen pas conclusies getrokken worden. Wij doen geen onderzoek naar situaties die op basis van beschikbare gegevens niet verdacht zijn.”

Voor een uitleg over SyRI, zie hier.