Méér gratis ov gewenst, maar regionaal regelen

SCHIEDAM – Niet alleen voor de minima, maar ook voor ouderen. En liefst voor iedereen gratis openbaar vervoer. Die teneur vinden we in de antwoorden van de lijsttrekkers op de achtendertigste vraag in het project ‘Elke dag een vraag’. Maar Schiedam zal uitbreiding van gratis ov niet alleen kunnen betalen en daarom moet het landelijk worden geregeld of door de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH).

Toelichting op de vraag:

Er zijn verschillende vormen van gratis openbaar vervoer. In Rotterdam en Capelle aan den IJssel kunnen 65-plussers een gratis abonnement voor de RET krijgen (uitgezonderd de metro naar Den Haag, de Fast Ferry en de BOB-bus).

In Den Haag, Rijswijk en Leidschendam-Voorburg kunnen 65-plussers met een inkomen tot 130 procent van de bijstandsnorm en een laag vermogen, een gratis abonnement op de HTM in de daluren krijgen. Amsterdam geeft deze doelgroep een gratis abonnement voor het GVB. Eindhoven biedt gratis ov aan alle inwoners met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum.

In de Vlaamse jeneverstad Hasselt was vanaf 1997 het openbaar vervoer voor alle inwoners gratis, tot 2014, toen er een andere politieke samenstelling in het stadsbestuur was. Er zijn ov-bedrijven die gemeenten, scholen en/of werkgevers in staat stellen ov voor hun burgers in te kopen, waardoor het gratis of heel goedkoop wordt.

Schiedam maakt ook gratis ov mogelijk. De regeling ‘Vrij reizen met de RET’ maakt het mogelijk voor mensen met een (gezins)inkomen lager dan 110 procent van de toepasselijke bijstandsnorm vrij te kunnen reizen op alle lijnen van de RET (met uitzondering van het BOB-busnet, de Fast Ferry en het Randstadrail-traject Berkel Westpolder tot en met Den Haag Centraal-Station). 

Geen onbeperkt reizen: op doordeweekse dagen kan men vanaf negen uur vrij reizen. In het weekend en op feestdagen kan dat vóór negen uur in de ochtend. Alle personen die in aanmerking komen voor de voorziening Vrij Reizen, moeten in het bezit zijn van een persoonlijke ov-chipkaart, een eenmalige eigen bijdrage.

De vraag:

Welke wijze van gratis ov vindt u de beste, mede in het licht van het stimuleren van het gebruik van openbaar vervoer?

De antwoorden:

Marcel Bregman, Democraten ’66 (D66):

Op dit moment geldt dat Schiedammers met een laag inkomen gebruik kunnen maken van gratis openbaar vervoer. D66 maakt zich sterk voor continuering. Er zijn veel positieve effecten merkbaar, mooi dat we dat vier jaar geleden hebben kunnen realiseren. In regioverband zouden we zeker denken aan uitbreiding hiervan.


Petra Zwang, Partij van de Arbeid (PvdA):

De PvdA Schiedam wenst dat op termijn al het openbaar vervoer gratis wordt! Omdat dit vanwege capaciteitsproblemen en kosten niet van vandaag op morgen kan, en de gemeente het rijk hierbij nodig heeft, kiest de PvdA voor een gefaseerde aanpak. In de aflopende collegeperiode is het openbaar vervoer gratis geworden voor iedereen met een klein inkomen; dat wil de PvdA krachtig voortzetten. De PvdA wil daarnaast dat openbaar vervoer als tweede fase gratis wordt voor alle Schiedammers die AOW ontvangen. En als mensen verhuizen, en zij een nieuwe afweging maken over het vervoer van de woning naar het werk, dan ziet de PvdA dat als kans om mensen te stimuleren om het openbaar vervoer als volwaardig alternatief voor de auto te ervaren. Voor de duur van drie maanden zou de gemeente daarom een gratis ov-kaart aan moeten bieden aan mensen die verhuizen naar of binnen Schiedam.

Het is dan wel nodig dat het openbaar vervoer hoogwaardig is, toegankelijk, op een redelijke loopafstand voor iedereen, en op ruime tijden beschikbaar. Het kleinschalig maatwerkvervoer, zoals Argos Mobiel, moet blijven en worden uitgebreid. Een busringlijn die alle wijken met elkaar verbindt én belangrijke voorzieningen goed bereikbaar maakt. Kortom: de PvdA Schiedam wil graag meer investeringen in meerdere soorten van openbaar vervoer! 


Hakan Kucuk, Socialistische Partij (SP):

geen antwoord ontvangen


Onno Spek, Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD):

‘Gratis ov’ bestaat niet. De kosten voor het openbaar vervoer worden namelijk gedragen door de belastingbetaler.


Catelijne de Groot, Algemeen Ouderen Verbond (AOV):

Het AOV pleit al jaren voor één duidelijke regeling voor alle gemeenten in de vervoersregio MRDH. Daar dit (nog steeds) niet het geval is, is het goed dat Schiedam in ieder geval voor minima, schoolgaande kinderen van minima en ouderen met een minimuminkomen een regeling heeft vast gelegd.

Het AOV vindt wel dat de RET zijn positie misbruikt over de ruggen van de gebruikers en de deelnemende gemeenten. De 23 gemeenten binnen de vervoersregio MRDH (zie ook AOV tijdens verkiezingsdebat van 15 maart) moeten gezamenlijk hierin optrekken; er is geen eenheid binnen de regio.

Zolang de reistijden van gratis ov niet corresponderen met schooltijden en sollicitatieafspraken, is het geen goed alternatief.

Ook zijn er doelgroepen die hier geen gebruik van kunnen maken (ouderen en mindervaliden en gehandicapten). Bovendien zijn nog steeds veel locaties door toedoen van de RET niet bereikbaar, waardoor ander (vervangend) vervoer nodig blijft.


Patricia van Aaken, Christen-Democratisch Appèl (CDA):

geen antwoord ontvangen


René Karens, Groen Links:

Groen Links zou het liefst veel meer en beter openbaar vervoer zien en zorgen dat het voor iedereen gratis wordt. Tot dat moment moeten er echter keuzes gemaakt worden. Dan kiezen we ervoor om gratis ov beschikbaar te maken voor diegenen die er het meeste behoefte aan hebben. Dat zijn de minima. De ervaringen laten zien dat de resultaten enorm goed zijn: de kwaliteit van leven gaat omhoog en mensen hebben meer mogelijkheden om actief mee te doen in de samenleving. Daarmee levert het ook veel op, meer dan alleen financieel. Groen Links zal zich ook inzetten in regionaal en landelijk verband om gratis ov gezamenlijk te kunnen aanbieden


Frans Hamerslag, Progressief Schiedam (PS):

Progressief Schiedam ziet het liefst dat openbaar vervoer in het algemeen gratis zou zijn. Pas dan draagt het bij aan het milieu en de duurzaamheid. Dit kan alleen regionaal of nationaal geregeld worden. Schiedam kan nooit als enige stad gratis openbaar vervoer regelen voor al haar inwoners. Met het budget dat Schiedam tot haar beschikking heeft, kunnen we slechts een beperkte groep inwoners openbaar vervoer aanbieden. Voor Progressief Schiedam is het dan logisch om dit aan te bieden op basis van inkomen. Gratis openbaar vervoer voor mensen met een inkomen tot 120 procent van het minimum is dan onze keus voor de komende vier jaar.


Robert Berns, Christen Unie - Staatkundig Gereformeerde Partij (CU-SGP):

OV is goed als het rijdt en aansluit bij de vraag. Nu meer ouderen langer zelfstandig blijven wonen, zal OV daarop moeten aansluiten. De laatste mijl is voor veel ouderen een halve mijl te veel. Daarom willen we de wijkroutes opnieuw bestuderen en beoordelen. Kleinere wijkbussen kunnen frequenter en soepeler door de wijken een weg vinden en aansluiting maken op centrale parkeerplaatsen, tram, trein of metro. Het voortzetten van de huidige regeling ‘Vrij reizen met de RET’ is meer dan gewenst; het voorziet in een duidelijke behoefte. Echter, lang niet alle 65-plussers hebben deze voorziening nodig. Wanneer we de doelgroepen duidelijker kunnen afbakenen, blijft er ruimte voor wie het echt nodig hebben. Of we de grens op 110 procent van de toepasselijke bijstandsnorm moeten houden, zal mede hierdoor bepaald worden. In de onderhandelingen met de RET zullen opnieuw afspraken gemaakt worden hoe en wanneer men hiervan maximaal gebruik mag maken.


Andreas Rose, Lokaal Onafhankelijk Schiedam (LOS):

Allereerst maken wij bezwaar tegen de term gratis ov. Het is honderd procent gesubsidieerd ov, dat met gemeenschapsgeld betaald wordt. Indirect betalen alle burgers hieraan mee middels hun diverse belastingen. 

In het kader van armoedebestrijding geeft de gemeente nu honderd procent ov-subsidie aan mensen die tot 110 procent van het minimuminkomen rond moeten komen. Wij zouden graag zien dat gesubsidieerd ov geregeld wordt in de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag, zodat alle inwoners binnen die regio dezelfde ondersteuning krijgen. Op die manier is er ook een betere onderhandelingspositie met de RET mogelijk. Door de ov-kaart is het mogelijk gerichter steun te geven. Een bijdrage hoeft dan niet per se altijd in te houden ‘helemaal gratis’.


Mahmut Erdem, Denk:

geen antwoord ontvangen


René Janssen, Sociaal Liberaal Verbond (SLV):

Het vrij reizen voor alleen bepaalde groepen, zoals de AOW-doelgroep, is te beperkt en leidt tot ongelijkheid. Dat andere buurgemeenten daarvoor kiezen, is niet iets wat Schiedam verweten kan worden. De afgelopen jaren heeft het vrij reizen voor de minima (tot 120 procent van de bijstandsnorm) een grote groep mensen geholpen in hun mobiliteit en participatie in de samenleving. Wij zijn ervoor om het percentage voor vrij reizen op te trekken tot minimaal 130 procent van de bijstandsnorm. Niet alleen de absolute minima worden dan bediend, maar ook de groep die daarboven zit, en daarmee wordt een groot deel van de Schiedamse samenleving bediend. Het SLV stelt wel de voorwaarde dat de aanvrager van het vrij reizen niet beschikt over een auto.


Maarten Reuderink, Ouderenpartij Schiedam:

De Ouderenpartij Schiedam is (als speerpunt en niet als wisselgeld) voor het invoeren van het Rotterdamse model van ov, waarbij alle ouderen daar recht op hebben. Daarnaast willen wij dit ook voor erkende mantelzorgers en minima.

Constatering Kor Kegel:

De SP, het CDA en Denk leverden vandaag geen reactie, dus het is moeilijk te taxeren of er een meerderheid zou zijn voor uitbreiding van gratis openbaar vervoer. Maar de PvdA, Groen Links en Progressief Schiedam zijn voor gratis ov voor iedereen. Dat zou echter landelijk of regionaal geregeld moeten worden, omdat Schiedam zelf er het budget niet voor heeft.

De PvdA is voorstander van gefaseerde uitbreiding. Het is nu onder voorwaarden gratis voor de minima, maar het zou ook gratis moeten worden voor AOW’ers en vervolgens ook mensen die verhuizen en een nieuwe afweging maken of ze de auto nodig hebben of het ov verkiezen. PS is voor uitbreiding voor minima met een inkomen lager dan 120 procent van de bijstandsnorm (nu 110 procent). Het SLV wil het zelfs oprekken tot 130 procent, op voorwaarde dat de gratis ov-reizigers geen auto hebben.

Het AOV vindt de huidige regeling niet praktisch voor ouderen, mindervaliden en scholieren en vindt dat de RET ruimhartger moet zijn. CU-SGP vindt dat het niet voor alle 65-plussers gratis hoeft te zijn. De partij pleit ook voor kleinere wijkbussen.

De VVD en LOS vinden gratis ov helemaal niet gratis, maar gesubsidieerd, dus de maatschappij als geheel betaalt eraan mee.

De Ouderenpartij is voor uitbreiding van gratis ov naar ouderen en mantelzorgers.