Schiedam scheldt schulden gedupeerden Toeslagaffaire kwijt

SCHIEDAM - De gemeente Schiedam gaat de schulden kwijtschelden van gedupeerden van de Kindertoeslagaffaire waarover zij gaat. Dat betekent dat er een streep wordt gehaald door de bedragen waarvoor deze Schiedamse huishoudens nog bij de gemeente op de lat staan, als ze betrekking hebben op de jaren 2005 tot en met 2019. Maximaal gaat het nu om 554 gezinnen die hier profijt van hebben.

“Het is een beetje een tegengestelde wereld”, vertelt wethouder Duncan Ruseler. “We zijn niet gewend om zonder dat er wetgeving ligt, beleid te maken. Maar de situaties zijn soms zo schrijnend dat we niet anders kunnen.”

Het wachten is op de Verzamelwet hersteloperatie, waaraan het kabinet werkt, maar die nog niet door de kamer is aangenomen. Bedoeling is dat die wet vanaf 1 januari in werking treedt. Maar de rijksoverheid en de Vereniging Nederlandse Gemeenten adviseren de Nederlandse gemeenten om nu al stappen te zetten, juist vanwege ‘de heftigheid’ van de problemen. 

Ruseler hoorde er de afgelopen tijd geregeld van. Een vrouw die al zes jaar bij familie, vrienden en kennissen op de bank bivakkeert, samen met haar dochter, waarbij steeds de vraag is of het meisje niet bij haar moeder zal worden weggehaald, juist omdat er geen gegarandeerd dak boven het hoofd is. Of de Schiedammer die een goed betaalde baan als ambtenaar heeft - ‘in een hoge functie’ - maar desondanks in de problemen is gekomen door de affaire. “Mensen zijn als fraudeur weggezet, hun leven is in de puinpoeier geraakt”, aldus Ruseler. “Het is vaak echt een Kafkaiaans probleem.” Dat kan zo ver gaan als dat kinderen onder de bank gaan liggen als de deurbel gaat, zo vertelde Ruseler vanmiddag, ‘omdat ze bang zijn dat er weer iemand komt die hun halve huis komt leegtrekken’. “Het werkt door op alle aspecten van het leven. Mensen die gedupeerd zijn zijn ongelukkig, liggen in echtscheiding of hebben moeite om hun baan te behouden.”

Voor de wethouder voelt het naar eigen zeggen wel vreemd om een kwijtschelding toe te zeggen, zonder dat hij enig idee heeft hoeveel het de gemeente gaat kosten, noch om hoeveel mensen het gaat. Het wordt volgens hem pionieren. Overigens heeft de rijksoverheid wel aangegeven dat de gemeenten gecompenseerd worden voor de schuldenkwijtschelding.

Tot dusver zijn er 554 Schiedamse huishoudens gemeld als zijnde gedupeerden van de toeslagenellende. Zij hebben zichzelf gemeld of zijn door de Belastingsdienst voorgesteld aan Stroomopwaarts, dat al deze mensen benadert om de problemen in kaart te brengen en tot oplossingen te komen. 

Dat aantal gedupeerden is veel groter dan waarop in eerste instantie werd gerekend. “We maakten in eerste instantie twee mensen vrij voor dit werk, maar nu zijn er bij Stroomopwaarts dertien mensen vollebak mee bezig.” Nog altijd kunnen mensen zich hiervoor aanmelden.

Wat er door het besluit van het Schiedamse college vorige week concreet gebeurt is dat alle schulden die de tot dusver 554 gezinnen bij de Regionale Belastinggroep en bij Stroomopwaarts hebben uitstaan, betrekking hebbend over de jaren 2005 tot en met 2019, worden kwijtgescholden, per direct. Te denken valt aan de WOZ-belasting, de reinigingsrechten en afvalstoffenheffing, de hondenbelasting en bijvoorbeeld ook uitkeringen die door Stroomopwaarts zijn uitgekeerd maar waarop later weer een vordering is gekomen omdat de ouders onterecht kinderopvangtoeslag zouden hebben ontvangen.

Het is een ingewikkelde materie, waar ook de wetgever zijn hersens over breekt, aldus Ruseler. Want hoe zorg je voor enige vorm van rechtvaardigheid tussen verschillende gedupeerden, waarbij de een bijvoorbeeld wel zijn belastingen en heffingen heeft kunnen betalen en de ander niet.

Veel moet duidelijk worden aan de hand van het werk van Stroomopwaarts dat nu in gesprek is met de gedupeerden. Stroomopwaarts moet de gegevens van de mensen die zich meldden voorleggen aan de Belastingdienst, die fiat moet geven aan het betitelen van de mensen als gedupeerden. Zij ontvangen onder meer de dertigduizend euro die door het kabinet wordt toegezegd aan ieder die in de problemen in gekomen door het optreden van de Belastingdienst en ook dat van de rechters en andere autoriteiten in Nederland. Ruseler weet dat landelijk ongeveer de helft van de mensen die zijn voorgelegd, door de Belastingdienst dit predikaat gedupeerden hebben gekregen. “Je hoort hier enige frustratie, want de dienst zou alle veertigduizend dossiers voor 1 mei hebben verwerkt, zo was de afspraak.” Dat dat tekortschietende optreden van de Belastingdienst belangrijk is, bewijst het geval waarvan Ruseler hoorde. “Een gezin dreigde uit huis gezet te worden vanwege schuld aan de energiemaatschappij. Een dag voor de uitzetting kwam de Belastingdienst met het uitsluitsel dat het ging om een slachtoffer van de affaire….”

De Schiedamse gemeenteraad had eerder dit jaar aangedrongen op kwijtschelding van de gemeentelijke schulden.