Ruud van der Graaff staakt, vooral om toekomst van zijn vak

SCHIEDAM - De toekomst van zijn vak. Dat staat er zo’n beetje op het spel voor Ruud van der Graaff, die staakt.

FNV Metaal riep voor vandaag een staking uit voor een dag, en CNV Vakmensen en De Unie doen als bonden mee. Het gaat om een regionale staking, in een keten van acties die de argumenten van de vakbonden in het cao-overleg met de werkgevers in de metaal & techniek kracht bij moet zetten. Vandaag was het de beurt aan de regio’s Zuid-Holland en Eindhoven.

De stakers zien elkaar in deze tijden van Corona maar heel beperkt. Anders dan posten bij de poorten van een bedrijf, was de gang voor de deelnemers vanmorgen naar een heuse ‘staakstraat’, ingericht pal bij De Kuip. Van der Graaff reed daar als Schiedammer vanmorgen op de fiets naartoe - ‘we zaten vroeger met GTI op zuid, als je de Maastunnel neemt en dan de Brielse- en Putselaan dan ben je er in veertig minuten’. Anderen kwamen met de auto en lieten zich na een ritje door de staakstraat registreren als staker. “We hadden van de bond een QR-code gekregen, je werd gescand en ze vroegen of in meneer Ruud van der Graaff was en toe was ik staker.” Koffiemopperen en rondhangen bij de Rotterdamse voetbaltempel was er verder niet bij.

Van der Graaff werkt bij wat nu heet Equans, tot vorig jaar Enig. “Ik werk in de automatisering van infrastructuur, sluizen en tunnels en dergelijke.” Ooit was zijn werkgever dus GTI, maar na een serie overnames en fusies is het nu dus Equans. “Ik werk al veertig jaar bij dezelfde baas, maar heb al acht werkgevers gehad of zo.”

En al die overnames, wat schieten ‘we’ daar mee op? Niet veel, denkt Van der Graaff. Zijn vak staat in zijn beleving onder druk. Zijn bedrijf noemt zich een installatiebedrijf en heeft bijvoorbeeld ook een grote tak in de ondergrondse infrastructuur en bijvoorbeeld de aanleg van zonnepanelen. Aanwas van jong personeel is de grote makke. En de jeugd wil mede niet toehappen omdat er niet bijster goed betaald wordt. 

Toch is de echte loonsverhoging niet de reden dat Van der Graaff vandaag het werk heeft neergelegd. “Natuurlijk is het mooi als je er wat bij krijgt”, aldus de 57-jarige. En eigenlijk nodig ook. “De werkgevers hebben effectief 1,6 procent geboden, maar de inflatie is al vijf, zes procent.” Vijf procent is ook wat de bonden vragen, in gesprekken die al sinds het voorjaar gaande zijn. De werkgevers willen volgens Van der Graaff niet verder gaan dan vijf procent, in drie jaar. “Ik heb al twee keer eerder een dag gestaakt. Maar het lijkt er op dat er nog een flink gat zit tussen wat de vakbonden en de werkgevers willen, er zit volgens mij niet echt beweging in. Er zijn al zes onderhandelingsrondes geweest, en meestal, want zo gaat het eigenlijk altijd in cao-onderhandelingen, zit er rond het zesde, zevende gesprek wel beweging in, dan wordt op zijn Hollands gepolderd. Maar nu zijn er helemaal geen toezeggingen.”

Een fair salaris is wat Van der Graaff betreft vooral nodig om jonge mensen aan te trekken. Dat is hard nodig. “We zijn met veelste weinig mensen. We vullen gaten met gaten, als er klussen af moeten.” Collega’s die 65 uur in de week of meer werken zijn er genoeg, ook al houdt Van der Graaff zelf stevig vast aan zijn vierdaagse werkweek. En de komende jaren zullen er veel mensen afzwaaien, in de sector en bij de afdeling van Equans waar de Schiedammer werkt. “Je hebt bij ons een grote groep 55+-ers en dan die twintigers, dertigers. Vroeger kregen we om de vier jaar wel één of twee nieuwe collega’s…” Nu is dat veel minder vanzelfsprekend. Werk wordt ondergebracht bij zelfstandigen (‘die goedkoper kunnen zijn omdat ze minder belasting betalen’). En met iedere inlener die weer vertrekt, loopt de vakkennis weg, aldus Van der Graaff. Hij daarom blij dat een van de punten waarop de bonden willen scoren het aanbieden van vaste contracten is aan flexkrachten die langer dan negen maanden bij een bedrijf werken. 

Daarom is het volgens hem zo belangrijk dat zijn bedrijf een goede werkgever blijft, met goede arbeidsvoorwaarden. Dus kan het volgens hem niet zo zijn dat in de cao wordt ‘geknepen in de - ik zeg het maar oneerbiedig - ouwelullendagen’. “Monteurs die al veertig jaar werken die slijten hè.” En dat het ‘generatiepact’, waarmee oudere werknemers minder konden werken om plaats te bieden aan jonge nieuwkomers, ook wordt uitgekleed. Goedkoop is duurkoop, aldus de geboren Gorzenees, met al jaren gelukkig inwoner van Schiedam-West. “De komende jaren staan we als maatschappij ook voor een grote golf. We moeten gaan ombouwen, denk aan de elektrische auto’s die we gaan rijden, het gas dat eruit gaat. Onze infrastructuur, ook die in de grond, schiet tekort, wat we aan koper hebben is onvoldoende. Dus moeten we gaan werken aan slimme oplossingen, aan wijkcentrales, aan intelligente energiesystemen.” Maar dan moet je wel de mensen ervoor hebben, wil hij maar zeggen. 

En, dat wil hij ook graag nog even kwijt: dan is het ook belangrijk dat je lid bent van de bond. “Op onze afdeling zijn we met een mannetje of twintig, waarvan er zes lid zijn van de bond.” Drie, vier collega’s van Van der Graaff staken vandaag ook, zo verwacht hij - ‘ik had gedacht ze bij De Kuip te zien, maar heb ze gemist’. De anderen vinden de bond ‘te duur’. Maar profiteren allicht wel mee als de werkgevers overstag gaan. En dat kan toch haast niet anders, aldus Van der Graaff, want die ervaren zelf ook de inflatie. Bovendien is er het voorbeeld van de groot-metaal, waarin na anderhalf jaar steggelen toch ook een loonsverhoging van vijf procent is afgesproken. 

De cao Metaal en Techniek is met bijna 320.000 werknemers in de sector en bijna 28.000 werkgevers de grootste cao in de marktsector. De cao bestrijkt technische installatiebedrijven, metaalbewerkingsbedrijven, isolatiebedrijven, carrosseriebedrijven en de goud- en zilvernijverheid. In Schiedam bijvoorbeeld werknemers bij Spie en RH Marine. De huidige Cao Metaal & Techniek liep op 1 oktober 2021 af.

FNV Metaal-regiobestuurder Jan Meeder: “Nog steeds is er geen zicht op een spoedig akkoord. Werkgevers zetten onbegrijpelijk de hakken in het zand en komen niet met een verbeterd voorstel. Een loonsverhoging van 1,4 procent stellen zij voor: belachelijk in relatie tot de prijsstijgingen. En nauwelijks verbetering voor jongere werknemers, die wat ons betreft een vak-volwassen salaris verdienen. Afschaffen van magere jeugdlonen is dan ook ons voorstel! Dat kan de broodnodige instroom van jonge werknemers in de sector verbeteren. Wij gaan door met actie voeren totdat onze cao eisen zijn ingewilligd.”

PS. Dit artikel is na eerste plaatsing gecorrigeerd. Onder meer bleek de 'klein-metaal' toch de 'groot-metaal' te moeten zijn...