Jules Bijl: burgemeester uit overtuiging, zonder hoofdpijn

SCHIEDAM - Uiteindelijk is het toch de publieke zaak waar hij het voor doet. Het werk waar hij de laatste jaren zijn ziel en zaligheid aan heeft gegeven en dat hem nu in Schiedam brengt. 

Toeval kan dat niet zijn. Jules Bijl werd 65 jaar geleden geboren aan de Heemraadsingel, bij de oosterburen, maar woonde de eerste 27 jaar van zijn leven in Schiedam, nou ja, op die eerste paar maanden in de Hoeksche Waard na. In de De Savornin Lohmanlaan en de Troelstralaan en later aan de Nieuwe Haven en het Van Rijkpad in Woudhoek. Naar Schiedam kwam het gezin Bijl - met moeder en zus - omdat pa een baan kreeg als gerechtssecretaris op de kantonrechtbank op de Lange Haven.

Is daarmee de cirkel rond? Na een carrière als diplomaat en bestuurder is Jules Bijl sinds afgelopen vrijdag waarnemend burgemeester van Schiedam.

“Voor een jaar maximaal”, heeft de commissaris van de Koning hem gezegd. “Ik doe het zo lang als nodig is.” Dat betekent niet dat het hem al goed is, ‘dat ik alleen de bordjes op de stokjes draaiende houd’. “Het is leuk als ik de tijd heb om iets bij te kunnen dragen.” Van Jaap Smit kreeg hij geen specifieke opdracht mee voor Schiedam. “Daar is geen aanleiding toe. Cor Lamers heeft het uitstekend gedaan hier. Hoofdpijnpunten zijn er niet.”

Hij verwacht dat het in Schiedam ‘intenser’ wordt dan in zijn vorige baan, in Leidschendam-Voorburg. Daar was hij ook waarnemend burgemeester, zo’n anderhalf jaar. Daarvoor een klein jaar wethouder in Vlaardingen. Vanuit Vlaardingen maakte hij nog wel de oversteek naar een woning in Voorburg - ‘als ik om vier uur op kantoor klaar was had ik misschien om acht uur nog een afspraak, maar om dan een snelle hap achter mijn bureau te gaan zitten eten…’; nu is het nog even kijken of een verhuizing naar Schiedam gewenst is. Voorlopig gaat Bijl praktisch dagelijks aanschuiven op de A4. Want het is een waarneming hè; voor hetzelfde geldt slaagt de raad erin heen snel een nieuwe burgemeester te vinden. 

Maar denk nu niet hij graag de baantjes aan elkaar rijgt. “Ik had niet verwacht dat ik voor Schiedam gevraagd zou worden.” Met zijn 65 jaar gaat Bijl richting zijn pensioen. En een ‘echte’ burgemeesterspost is een commitment voor zes jaar, die zit er dus niet meer in. “Toen ik naar Vlaardingen kwam heb ik mijn lot bezegeld dat ik in de waarnemingen zit.”

Voor ‘Vlaardingen’ was Jules Bijl in diplomatieke dienst, als ambassadeur op de Caraïbische eilanden Trinidad en Tobago. En daarvoor - tussen 2010 en 2015 - directeur van het kabinet bij de gouverneur van Curaçao.  

Het maakt dat Bijl stelt de klus in Schiedam met vertrouwen tegemoet te zijen. “Ik benader het open.” Er is geen huiswerk, geen agenda, geen kaart met opdracht. “I go with the flow. Maar ik kon niet om alleen op de winkel te passen. In Schiedam zal ik vast zowel moeilijke als aardige dingen voor mijn kiezen krijgen, en die hap ik wel weg. Ik ga niet proberen zaken tactisch naar de toekomst door te schuiven.” Hem is slechts meegegeven, zo zegt hij zelf: doe het als Jules Bijl. En dat zal hij doen. Maar weet: “Ik was diplomaat. Ik kan ook drukken en duwen. Maar ik probeer het met kuiltjes in mijn wangen en charmant op te lossen.”

Cor Lamers droeg hem het een en ander over, maar dat zijn geen uitpuilende dossiers, lijsten met vingerwijzingen. “Cor is te slim om over het graf heen te willen regeren.” Maar natuurlijk kreeg Bijl mee wat nu urgent speelt en wat er wellicht op termijn verwacht kan worden. Verder zal hij snel werken om een actueel beeld van de stad te krijgen. Dat krijgt hij van de ‘collega’s’ in burgemeester & wethouders, van de mensen met wie hij in de Veiligheidsregio samenwerkt en waarvan hij er al velen kent. “En ook hier in huis zal ik snel proberen te weten met wie ik werk.” Van pas komt daarbij de ervaring om op nieuwe plekken snel thuis te raken, zoals hij die in zijn werkzaam leven opbouwde. “De gouden regel is: mezelf blijven.”

Op zijn eerste dagen in de stad, die vooral in het teken van verkennen staan, vielen hem al de doorbraak tussen Broersveld en Broersvest op. “Binnenkort ga ik zeker rondkijken in de Staatsliedenbuurt. Daar ben ik opgegroeid, daar heb ik gevoetbald.” Er is veel veranderd sinds die tijd, maar veel ook hetzelfde gebleven. De animositeit met Vlaardingen is afgenomen - en samenwerking is juist vandaag de dag meer dan ooit nodig -, maar de mentaliteit in Schiedam blijft volgens Bijl toch die van ‘het Rotterdamse’: in sprookjes geloven we niet, aanpakken!

Maar het blijft opvallend dat Bijl dat nu kan, mag en moet doen in de stad waar hij zelf voor het eerst bedacht dat hij burgemeester wilde worden. Het hoe en waarom staat hem niet meer zo bij, maar hij moet een jaar of vijf zijn geweest. Het moet met het werk van zijn vader te maken hebben gehad, dat hij überhaupt wist wat een burgemeester dan wel was. Maar in al die jaren is dat de aard van het beestje gebleven: die publieke zaak die hij is toegedaan. “Ik heb niks met het grote geld of snelle auto’s.” Hij is niet iemand voor een beroep waarbij het alleen om de eigen zaak, de eigen kleine wereld gaat. Verbinden, bruggenbouwen, die zaken die in ieder profielschets voor een burgemeester genoemd worden, dat past hem. Mensen mee krijgen, ja, aanpakken en dingen voor elkaar krijgen, daar ligt zijn hart.

En wat dat betreft is het in Schiedam niet slecht gegaan, de afgelopen jaren, zo stelt hij. Kijk naar het winkelgebied. Kijk naar de wijken die onderdeel zijn van het nationaal programma dat deze stadsdelen weer op moet krikken in leefbaarheid. “Hier is de intensiteit ingrijpender dan in Leidschendam-Voorburg. We zijn hier meer vermengd met Rotterdam, in de industrie en in de woongebieden, dan mijn vorige gemeente met Den Haag. Hier is ondermijning een groter vraagstuk. Een eerste taak van een burgemeester is toch de veiligheidspoot door te ontwikkelen en op orde te houden.” Wat dat betreft: “De telefoon ligt altijd op het nachtkastje. Burgemeester ben je ‘twentyfour-seven’ (permanent, red.).”