Foutje van Schiphol? Nee joh, zo gaat het straks overal!

ACHTERGROND - Schiedam24 schreef de afgelopen tijd over de extra vluchten die het Rotterdamse vliegveld te verwerken krijgt nu de drukte op Schiphol de spuigaten uitloopt. Het is een bescheiden element van de gevolgen die we hier in de stad ondervinden van ontwikkelingen op de vervoersmarkt door de lucht in het bijzonder, en van de Nederlandse economie in het algemeen.

Op Schiphol hebben ze de afgelopen jaren zitten snurken, redeneren sommigen. Het was toch niet zo moeilijk te voorzien dat na Coronatijden het vliegverkeer weer een grote vlucht zou nemen. Ook al maakt de samenleving zich meer druk over duurzaamheid en milieu dan ooit en ervaren veel mensen vliegschaamte, een ander groot deel van de mensen geniet volop van de mogelijkheden nu reizen weer mogelijk is en stappen met plezier op het vliegtuig.

Nou ja, dat plezier verging velen, zo vertellen de media de afgelopen week. Tot vervelens toe. En het zal dit weekend wel niet anders zijn: lange wachtrijen op Schiphol, tot ergernis van ieder die een uur, twee uur of meer in de rij staat om een vliegtuig in te kunnen. Erg.

Erg?

Alles wat schaars is, wordt duurder. Een plekje in een vliegtuig echter niet. Als dat het geval was geweest, waren de wachtrijen immers niet zo ellenlang geweest…

Het is daarom maar zeer de vraag of Schiphol te bedonderd was om plannen te maken en in te zien dat het druk zou worden, deze lente en vast ook aankomende zomer, met Corona niet meer zo op ieders netvlies. Het heeft er meer van weg dat het een welberekend risico was om meer werk aan te nemen dan waar er mensen voor zijn, om het risico op schampere opmerkingen en ergernis van reizigers maar voor lief te nemen. Rek het elastiek maar zo lang mogelijk uit, tot het knapt. En als je zelf nooit aan dat elastiek gestaan hebt, heb je misschien wel geen idee van het 'knappunt'.

Schiphol kampt al veel langer met een tekort aan personeel. Ook al voor Corona. Dat is het gevolg van een bewust beleid. Mensen aannemen is een zakelijke risico - ook al waren er lucratieve regelingen van de overheid in Coronatijd om bedrijven als Schiphol niet ten onder te laten gaan aan personeelskosten, of beter gezegd: om geen duizenden werknemers werkloos te laten worden. Mensen meer betalen - in een kapitalistische maatschappij toch de manier om bijzondere prestaties of werk dat door de samenleving zeer op prijs wordt gesteld (chirurgen!) te honoreren - zorgt voor minder bedrijfswinst. 

Hier staat het bedrijfsbelang van Schiphol dus tegenover het publieke belang van een luchthaven waar de reizigers soepel doorstromen. Maar is de luchthaven dan geen collectief eigendom, zoals de Beneluxtunnel en de Rotterdamse haven? Een gemeenschappelijk goed, waar we allemaal met belastinggeld voor betalen?

De vraag is maar wie het gemeenschappelijk belang formuleert, zo blijkt. Snel op het vliegtuig stappen in een prettige, goed georganiseerde omgeving voor alle Nederlanders. Je zou zeggen dat dat het grote belang van Schiphol is. Maar dat blijkt niet zo te zijn. Het grote doel dat de mensen die het voor het zeggen hebben met Schiphol nastreven is het hebben van een grote, internationale luchthaven, met veel bestemmingen naar alle landen van de wereld. Dat is het belang van de mensen die veel vliegen, voor hun werk in de regel. Ondernemers, politici, diplomaten, sporters, noem maar op. Om veel bestemmingen te kunnen onderhouden van en naar een relatief klein land als Nederland, heeft Schiphol samen met de KLM al jarenlang als beleid om veel passagiers uit omringende landen en ook van verder in de wereld, via onze nationale luchthaven te laten vliegen. Om hen daartoe te verlokken moesten de tarieven van het overstappen op Schiphol aantrekkelijk zijn. En een middel daartoe is de kosten van bijvoorbeeld het oversjouwen van koffers tussen de vliegtuigen laaghouden. Niet te veel mensen aannemen dus, het werk uitbesteden aan bedrijven die om de zoveel tijd de klus via een tender opnieuw moeten zien te ‘verdienen’ - en dus goedkoop moeten inschrijven. In het algemeen: weinig betalen. 

Tsja, en dan moet je niet gek staan te kijken dat bijna niemand meer bij je wil werken. Dat de mensen die nog wel zo gek waren, in Coronatijd toch gedwongen werden elders werk te zoeken (hoe zit het eigenlijk met die overheidssubsidies om banen te behouden?) nu merken dat je elders zeker zo fijn kunt werken voor een beter salaris. Waarom zouden zij, nu de nood aan de man is, weer inspringen?

En dus wijken er vliegtuigen uit naar Rotterdam, omdat daar tussen de veel kalmere bedrijven door misschien nog wel een plekje is, voor sjouwwerk, of incheckwerk, of paspoortcontrole, of koffieschenken.

En iets zegt me dat wat voor deze beroepen op een luchthaven geldt, misschien ook wel opgaat voor winkelpersoneel, voor vuilnisophalers, voor boodschappen- en pakketbezorgers, voor krantenjongens, - en meisjes! Voor verfspuiters, zweminstructeurs, portiers en ouderenverzorgers. Voor huishoudelijke en gezinshulpen, voor chauffeurs, boerenknechten, schippers en tomatenplukkers. Voor pijpfitters, containersjorders, putjescheppers. Afijn. We gaan het merken, de komende jaren, ook in Schiedam.