Er klopt iets wezenlijks niet met de aansturing van de boa

COLUMN – Schiedam is, zeker als je het afzet tegen het inwoneraantal, kampioen Coronaboetes. Binnen onze gemeentegrenzen zijn er – aldus Schie TV – 592 uitgeschreven. In het acht maal zo grote Rotterdam waren dat er 292 en in Vlaardingen ongeveer honderd.

Hiervoor zijn voornamelijk de boa´s verantwoordelijk. Zij slingerden er van de 592 niet minder dan 521 op de bon.

Schiedam is geen gangsterstad, waarvan de bevolking lak heeft aan wet- en regelgeving. Wij zijn geen bullebakken, we zijn niet extreem tot het kwade geneigd. We lijken vooral als twee druppels water op gemiddelde Nederlanders in al hun etnische veelzijdigheid. En dan toch 592 Coronabekeuringen, terwijl er in heel Zeeland slechts dertig werden uitgeschreven.

De conclusie is duidelijk: uitzonderlijk zijn niet de Schiedammers. Uitzonderlijk zijn de boa´s, die blijkbaar van de vroege ochtend tot de late avond op zoek zijn naar slakken om zout op te leggen. Daar doet de affaire met het intens keurige goudsmedenechtpaar Taco en Lou ook sterk aan denken. Zij moesten met de ouders van Taco per persoon 390 euro aftikken omdat zij keurig op anderhalve meter van elkaar op het gras van het Oude Kerkhof een gebakje nuttigden. O ja, ze krijgen ook een strafblad. De verbaliserende boa´s vertelden erbij dat zij opdracht gekregen hadden om niet langer te waarschuwen maar meteen te verbaliseren.

Nogmaals: het kán niet dat Schiedammers zoveel meer lak hebben aan de Coronaregels dan de overige Nederlanders. Je hebt wel kans dat door die hele bonnenschrijverij het draagvlak afneemt en burgers zich beklemd voelen, in plaats van deelnemers aan een gezamenlijke strijd tegen het Coronavirus. De handhavers moeten ervan doordrongen worden dat het daarom gaat: waar nodig richting geven aan die gezamenlijke strijd. Ervoor zorgen dat het nergens te druk wordt, dat mensen een onderlinge afstand van anderhalve meter bewaren, dat er geen grote oplopen ontstaan. Het helpt dan niet als je de hele tijd rondspeurt om te zien of iemand misschien over de grens van een regeltje is getreden, dat vaak genoeg vanwege de slechte kwaliteit van de noodverordeningen ook nog eens voor verschillende interpretaties vatbaar is. Zo´n aanpak leidt niet tot een beter collectief gedrag maar wel tot extra drukte bij de kantonrechter die straks al dit soort onzinboetes op zijn toch al volgeladen katheder krijgt.

Ontkennen dat dit de manier van doen is, heeft voor boa noch bestuurder zin. Anders waren er niet zo extreem veel bonnen uitgeschreven.

Helaas doet de gemeente dit wél. Op de website Schiedam.nl verscheen zaterdagavond een verklaring waarin burgemeester Lamers duidelijk maakte dat de boetes terecht zijn gegeven https://www.schiedam.nl/nieuws/coronaboetes-een-toelichting. Jongeren en arbeidsmigranten worden als de grootste boosdoeners aangemerkt. Op geen enkele manier wordt ingegaan op de vraag van de burgerij naar een duidelijke definitie van een samenkomst en van een toevallige ontmoeting. De verklaring van de gemeente maakt evenmin duidelijk waarom in Schiedam vergeleken met de rest van Nederland zo extreem veel boetes worden uitgeschreven. Aan het eind van de verklaring stelt burgemeester Lamers:

¨Ik besef dat het nooit leuk is om een boete te krijgen. Maar we handhaven in Schiedam consequent en duidelijk. Het incident in Schiedam, waarover het NOS Journaal berichtte, vond al enkele weken geleden plaats. In de periode nadat bekend was gemaakt dat de tijd van waarschuwen voorbij is en dat daadwerkelijk zou worden opgetreden tegen samenkomsten. Van een samenkomst is sprake bij meer dan twee personen. Op grond van de noodverordening zijn samenkomsten niet toegestaan. De betrokken personen liepen dus, al of niet bewust, het risico op een boete.

Het is belangrijk dat we ons allemaal blijven houden aan de maatregelen. Alleen samen kunnen we de verspreiding van het virus tegengaan en de druk op de zorg beperken. We zien aan de cijfers dat de aanpak werkt. Dat hebben we samen voor elkaar gekregen.

De maatregelen van de veiligheidsregio zijn erop gericht ook de komende tijd die positieve trend voort te zetten. Want we zijn er nog niet. Daarom blijft, ook voor de komende tijd, het belangrijkste advies: vermijd drukke plekken en houd altijd 1,50 meter afstand."

We hebben hier te maken met een tegenstrijdig advies: aan de ene kant wordt gesteld dat je altijd 1,50 afstand moet houden en drukke plekken vermijden. Aan de andere kant lezen wij: ¨Van een samenkomst is sprake bij meer dan twee personen. Op grond van de noodverordening zijn samenkomsten niet toegestaan. De betrokken personen liepen dus, al of niet bewust, het risico op een boete¨

Op grond waarvan moesten de betrokken personen dan vaststellen dat zij geen burgers waren die zich op anderhalve meter afstand van elkaar bevonden, maar deelnemers aan een samenkomst? Of zijn drie personen die zich op anderhalve meter van elkaar ophouden altijd deelnemers aan een samenkomst als een boa of een politie-agent op het idee komen dat te vinden? Dat kan niet de bedoeling zijn. Het brengt bovendien boa´s en politieagenten in een onmogelijke positie. Vooral omdat zij blijkbaar door de gemeente gedwongen worden aan kennelijk goedwillende burgers een krankzinnige, buitenproportionele en lagerbetaalden acuut in financiële problemen brengende boete op te leggen, die ook nog eens gepaard gaat met een strafblad. Niemand heeft het over grote groepen joelende jongeren die zich in vereniging tegen gezagsdragers richten. Het gaat hier om mensen die betrapt worden op het maken van een praatje. Dit is handhaven om, het handhaven. En het levert ook nog eens geen enkele bijdrage aan de strijd tegen het virus want zo lang mensen voldoende afstand van elkaar houden, is er niets aan de hand.

Ik wijs er nogmaals op dat in Schiedam vier keer zoveel bonnen zijn uitgeschreven dan in het achtmaal grotere Rotterdam en dat het in Vlaardingen bij honderd bleef. Moet de Schiedamse aanpak soms gezien worden als een motie van wantrouwen aan de handhavers in de buurgemeentes? Kom toch gauw. En wat de kwaadwillenden betreft, door de gemeente gelijk gesteld met jongeren en arbeidsmigranten, die zullen inmiddels wel geleerd hebben om wachtposten op te stellen. Dat is zonder twijfel het voornaamste effect van deze stijl van handhaven. Deze strengheid, dit beboeten zonder aanziens des persoons en zonder de omstandigheden in aanmerking te nemen leidt alleen maar tot wantrouwen tussen de gemeente en de burgerij. Daarvan leren Schiedammers niet hoe zij het beste om kunnen gaan met de Coronaregels, maar dat men boa´s en politiefunctionarissen het beste kan ontwijken. Je kunt met hen beter niets te maken hebben want ze schuiven je bij het minste of het geringste een bonnenboekje onder de neus. En dat terwijl een groot vertrouwen tussen gemeente en burgerij essentieel zal zijn in de zware jaren die ons nog wachten.

Boa´s zijn gemeenteambtenaren. Het wordt dan ook tijd dat raadsleden eens kritische vragen gaan stellen aan het college.

Per 1 juni mogen onder voorwaarden terrassen en cafés weer open. Te vrezen valt dat er veel conflict zal ontstaan als de Schiedamse handhavers doorgaan met het waarmaken van de reputatie die zij in de eerste maanden van de lockdown hebben opgebouwd. Misschien moeten de verantwoordelijken voor de ordehandhaving in Schiedam zich wat vaker realiseren dat we in Nederland niet zomaar een lockdown hebben maar een intelligente lockdown.

Gelukkig is het voor de getroffen burgers nog niet te laat. Wie in Schiedam een bon gekregen heeft met betrekking tot een Corona-overtreding doet er goed aan te allen tijde de strafbeschikking af te wijzen en de zaak voor te leggen aan de rechter. Daarvoor heeft men veertien dagen na binnenkomst van het schikkingsvoorstel de tijd. Waarschijnlijk hebben heel veel bekeuringen te maken met deelname aan samenkomsten. Die zijn alleen strafbaar als de officier van justitie het wettig en overtuigend bewijs weet te leveren van het feit dat u niet toevallig met kennissen aan de praat raakte maar er inderdaad sprake was van een geplande bijeenkomst. Let wel: dit is een rechtsstaat en niemand hoeft zijn onschuld te bewijzen. Met een beetje geluk begint het openbaar ministerie niet eens aan zulke hopeloze zaken en waait het allemaal over.

Aanvulling:
Han van der Horst zag hoe er op de Facebookpagina van de gemeente Schiedam gereageerd wordt op de inbreng van de burgemeester en constateert dat 'het woedend commentaar van de Schiedamse burgerij regent'. Zie hier.

En misschien wel een hele leerzame:  de Coronatest van de Volkskant.