Edward Clarenbeek: zijn is de ziel, is luisteren, is wijken

IN MEMORIAM – Een echte leraar. Dat was Edward – ‘pater’ – Clarenbeek. Hij onderwees op Spieringshoek, en hij was een leraar voor de mensen in zijn parochie en ieder ander die hij ontmoette.

Haarlemmer Edward Clarenbeek is negentien jaar oud als hij op 1 september 1958 ‘intreedt’ in de orde van de augustijnen. Dat is een religieuze christelijke gemeenschap. In die context wordt hij op 14 maart 1964 tot priester gewijd. Het maakt ook dat er sindsdien o.s.a. achter zijn naam staat.

Enkele maanden later krijgt hij een aanstelling als leraar godsdienst op Spieringshoek. Het was een school die werd bestuurd door de augustijnen, net zoals in die tijd nog veel scholen werden gesticht en verzorgd door religieuzen.

Hij is een bijzondere, Edward. In zijn vrije tijd gaat hij wiskunde studeren. Want: de volmaakte wiskundige is altijd ook een gelovige, zoals op de bekendmaking van zijn overlijden staat.

Zodoende onderwijst hij vanaf het schooljaar 1969/70 over integralen en goniometrie. Ruim dertig jaar doceert hij dit vak. In bijna die hele periode is hij leider van de sectie wiskunde en bewaakt hij nauwgezet het niveau van het vak, zowel bij leerlingen als bij collega’s. Hij volgt de ontwikkelingen van het vak op de voet.

Zijn activiteiten op de scholengemeenschap blijven niet beperkt tot het vak wiskunde: jarenlang is hij ook de maker van het lesrooster van de school. Samen met een collega maakt hij Nederlands beste rooster ‘uit de kluisters van de clusters’. Op verzoek van de rector van de school, pater Uijterwaal, organiseert Clarenbeek de boekenbeurs op school en beheert die jarenlang. Hij is een van de eersten die een computer aanschaft en laat een programma maken voor de boekenbeurs. Dan volgt ook de software voor het in elkaar zetten van roosters.

Als dat lesrooster klaar is en de leerlingen de boeken hebben opgehaald, begint het nieuwe schooljaar op Spieringshoek met een openingsviering. Vaak gaat Clarenbeek daarin voor. Dat gebeurt ook in de gedachtenisvieringen bij de trieste gelegenheden dat collega’s of leerlingen komen te overlijden. Maar ook zijn er oud-leerlingen die hem vragen voor een huwelijksinzegening en/of voor de doop van hun kinderen. Jarenlang heeft hij vriendschappelijke contacten met oud-leerlingen.

Vanaf 1972 is Edward ook schooldecaan. In die functie begeleidt hij de leerlingen in het kiezen van een vakkenpakket en van een geschikte vervolgopleiding. Hij doet dat met een geweldige inzet en in de wetenschap, dat ‘je leerlingen niet moet behandelen in tienden van punten, maar als hele mensen’. De decanenkamer is – behalve een plek voor informatie over studiekeuzen – een waar toevluchtsoord voor leerlingen die het moeilijk hebben of gewoon behoefte hebben aan een gesprek. Zo’n gesprek gaat vóór op het volgen van de les, want voor Edward Clarenbeek staat de leerling op de eerste plaats.

Keuzebegeleiding wordt als vak in het lesrooster opgenomen. Jaarlijks organiseert hij een beroepenvoorlichtingsavond en via zijn lidmaatschap van de Rotary Club Schiedam brengt hij de leerlingen in contact met beroepsbeoefenaars. Nog steeds organiseren de drie Schiedamse middelbare scholen deze beroepenvoorlichtingsavond, die de pater heeft opgezet.

Tenslotte is Edward Clarenbeek ook nog actief voor zijn orde. Op verzoek van de provinciaal van de Nederlandse provincie neemt hij in 1990 de functie van econoom van de orde op zich.

Tijdens zijn schoolcarrière wordt er aandacht besteed aan drie jubilea: zijn zilveren priesterfeest, zijn 25-jarig jubileum als docent op Spieringshoek en zijn veertigjarig jubileum als augustijn. Bij die gelegenheden blijkt keer op keer dat Clarenbeek op een bijzondere manier gestalte heeft gegeven aan zijn priesterschap en docentschap. Daarmee heeft hij ook een wezenlijke bijdrage geleverd aan de identiteit van de school. Die identiteit komt onder meer tot uiting in jaarthema’s en activiteiten daaromheen, bijvoorbeeld in de Veertigdagentijd. Enthousiast doet Edward mee aan de projecten waarbij de Augustijnen betrokken zijn: Radio Yunga’s en Cochabamba.

Buiten de school is pater Clarenbeek actief als assistent in de parochie. Wanneer hij voorgaat en voormalige rector Henk Schoenmakers achter het orgel kruipt, is zijn opmerking steevast: “De inbreng van Spieringshoek is weer duidelijk!”

De laatste jaren is hij ook bij de vieringen in de kapel van De Meerpaal een vast steunpunt geweest. Steevast werd Clarenbeek gewaardeerd om zijn persoonlijke overwegingen, zijn preken. Daarin kwam zijn leraarschap terug: én actueel én eigentijds én inspirerend, aldus een oordeel over de woorden van de pater.

Edward heeft een enorme inzet gehad voor de school en daarbuiten, stelde Schoenmakers bij het afscheid van Edward Clarenbeek (geboren op 23 april 1939) gisteren, met een eucharistieviering in besloten kring in de Pax Christikerk in Holy.

Een collega van Clarenbeek op Spieringshoek stelt de volgende dichtregels van Ed. Hoornik voor als typerend voor Edward:

Op school stonden ze op het bord geschreven.
Het werkwoord hebben en het werkwoord zijn;
Hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,
De ene werklijkheid, de andre schijn.

………

Zijn is de ziel, is luisteren, is wijken,
Is kind worden en naar de sterren kijken,
En daarheen langzaam worden opgelicht.


Edward Joannes Maria Clarenbeek overleed afgelopen zaterdag in zijn woonplaats Vlaardingen
Vandaag is hij naar zijn laatste rustplaats gebracht op het Kloosterkerkhof in Eindhoven.

Dit In Memoriam is gebaseerd op de woorden die oud-rector Henk Schoenmakers gisteren bij de herdenking uitsprak. Hij verwerkte daarin bijdragen van Cees van Haaster, Bas van der Stoep, Han Raeijmaekers en Thera Kokx.