De supermodellen van Jan Hoek

Jan Hoek, Holy Man and Tiger

SCHIEDAM – Ze kunnen pijn doen aan je ogen, de portretfoto’s van Jan Hoek (1984). Aan geijkte schoonheidsidealen gaat hij blind voorbij. Hij maakt openhartige foto’s van mensen die hij tegenkomt op straat in zijn woonplaats Amsterdam, op internet of op zijn reizen door Europa, Afrika en Azië.

Bekend is zijn serie bijna koninklijke portretten van ‘Sweet Crazies’, schizofrene zwervers uit Ethiopië. Of de spetterende reportage die hij maakte met Kim: een ex-junkie, dromend van een modellencarrière.

Voor het eerst in Nederland toont het Stedelijk Museum Schiedam een overzicht van zijn foto’s van de afgelopen vijf jaar. Op 'Jan Hoek. New Supermodels' is te zien hoe hij de portretkunst nieuw leven inblaast, door een vrijmoedig en theatraal samenspel tussen fotograaf en model. De tentoonstelling past bij het museum dat belangrijke bewegingen in de actuele kunst wil signaleren.

'Jan Hoek. New Supermodels' omvat fotoseries uit reportages die vaak tot ruimtelijke installaties zijn uitgewerkt, met een eenheid van beeld en tekst. Tussen glossy foto’s kunnen ook schijnbaar morsige printjes hangen; tussen strakke ook slordige. Bij Hoek ketst de camera nooit af op blinkende imago’s; hij zoomt in op het rollenspel zelf en de rafelranden daarvan.

Bijzonder is dat Hoek zijn foto’s lardeert met teksten, waardoor de kijker beter… gaat kijken. Zijn zinnetjes roepen hele werelden op. Pas dan besef je dat er soms ethische discussies achter schuil gaan. Bijvoorbeeld als het gaat om portretten van Masai, een nomadisch volk uit Kenia en Tanzania. Hoek nodigde Masai die in de stad wonen, waar zij net als westerlingen gewoon op Nikes lopen, uit voor zijn camera. Met filmische en humoristische beelden corrigeert hij het clichébeeld van de Masai als natuurkrijger. “Ik geloof dat er altijd ethiek komt kijken bij fotografie. Het is bijna onmogelijk mensen te fotograferen zonder grenzen te overschrijden (…)”, schrijft Hoek.

Voor zijn uitbundige en weloverwogen werk kreeg Hoek in 2015 de Charlotte Köhlerprijs, de aanmoedigingsprijs voor jong talent. Verder is hij onlangs genomineerd voor de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2016, waar het Stedelijk Museum Schiedam dit najaar een tentoonstelling aan wijdt.

De tentoonstelling 'Jan Hoek. New Supermodels' opent op 4 juni voor het publiek en loopt naar verwachting tot 25 september. Op 22 juni, 19 juli en 11 augustus verzorgt conservator Wilma Sütö een korte introductie onder de noemer: wat maakt de portretten van Jan Hoek zo bijzonder? Op diezelfde dagen wordt er ook een kinderprogramma verzorgd in het Droomatelier. Op 18 september gaat schrijver en presentator Ernest van der Kwast in gesprek met Jan Hoek zelf.