Armoede bestrijden met gratis geld blijkt heel gedoe

SCHIEDAM - Het kan zijn dat Schiedam Gewoon Geld gaat Geven. B&W van de stad is in overleg met betrokken partijen en kijkt hoe het er elders aan toegaat. Maar de ervaringen laten zien dat geld weggeven nog niet zo makkelijk is...

Gewoon Geld Geven is een project van het Kansfonds, dat het Fonds Schiedam Vlaardingen aan zijn zij vond om mee te doen. Idee is honderdvijftig gezinnen die het niet breed hebben, twee jaar lang honderdvijftig euro per maand te geven, zonder enige vereisten. Het betreft formeel een onderzoek, om te kijken hoe het beschikbaar stellen van geld armoede kan verminderen of zelfs de stad uit kan helpen. Daarom is het de bedoeling ook een groep van 375 mensen te onderzoeken die het geld niet krijgen. Het Fonds Schiedam Vlaardingen is bereid er ruim een miljoen euro voor uit te trekken.

In het voorjaar sprak het Schiedamse college nog uit niet mee te willen doen. Het zag veel beren op de weg, zoals hoge kosten en belasting van ambtenaren voor en in de uitvoering, het feit dat onduidelijk was wat er na de genoemde twee jaar zou gaan gebeuren, wettelijke vereisten die het onmogelijk maken (bijvoorbeeld dat het bedrag dat uitkeringsgerechtigden mogen ontvangen zonder consequenties, omhoog getrokken moet worden) en het zou voor scheve gezichten in de stad kunnen zorgen. Het vorige college (want sinds de zomer is een nieuwe coalitie aangetreden) gaf daarom aan een besluit over te laten aan de opvolgers. Zie dit artikel.

De Schiedamse gemeenteraad gaf op initiatief van Serkan Kilickaya tijdens de bespreking van het nieuwe coalitie-akkoord via een algemeen gedragen motie aan dat het graag zou zien dat deze nieuwe groep wethouders samen met de burgemeester secuur gaat kijken of er toch een geen goede kansen zijn voor Gewoon Geld Geven. Dit door in overleg te gaan met de beide fondsen.

Dat is gebeurd, zo meldt het college nu. Er staan nog enkele gesprekken in de agenda, maar er is ook al uitgebreid gesproken over de mitsen en maren. “Op basis van de gesprekken met de betrokken partijen neemt het college een besluit over deelname aan het onderzoek”, laat B&W de raad nu weten. “In onze overwegingen nemen we de kansen en bedreigingen en de ervaringen uit Zaanstad mee. Ook wegen we de kosten die de gemeente moet maken voor de deelname mee. Wij informeren u uiterlijk eind van dit kalenderjaar over ons besluit.”

In de gesprekken hebben de vertegenwoordigers van de stad en de fondsen een serie ‘kansen en bedreigingen’ van kanttekeningen voorzien. Een bedreiging voor het project is bijvoorbeeld het feit dat de extra inkomsten invloed hebben op de kwijtschelding van de gemeentebelastingen, zodat de deelnemers er per saldo nog niet mee opschieten en deze factor in ieder geval de uitkomsten van het onderzoek vertroebelt. Gebleken is echter dat Zaanstad de giften vrijlaat bij de bepaling van andere gemeentelijke werk- en inkomensvoorzieningen. Dat bezwaar vervalt daarmee.

Als het gaat om de keus van de deelnemers - en daarmee ook de keus van de mensen die erbuiten vallen, vreest Schiedam ‘ongelijke behandeling’. Verder wordt het ook ‘pikant’ wie er dan daadwerkelijk geld krijgen en wie er onder de controlegroep valt. Met secuur en ethisch werken, duidelijke informatieverstrekking (‘met input van een gedragswetenschapper’) valt dat wel in goede banen te leiden, zo spraken de vertegenwoordigers van stad en fondsen uit.

Om de gevolgen na het beëindigen van het gratis geld in de gezinnen te beperken (een mens gaat tenslotte leven naar wat er binnenkomt) is bedacht de bijdrage in een half jaar af te bouwen en in de laatste maanden wordt budgetcoaching aan de deelnemers te bieden.

Opmerkelijk zijn toch wel de kosten van Gewoon Geld Geven. Honderdvijftig gezinnen twee jaar lang honderdvijftig euro per maand geven vraagt een pot van 540.000 euro. Daarnaast zijn er kosten aan de controlegroep van deelnemers (vierhonderd euro per deelnemer per jaar) en voor de onderzoekers. De kosten die de gemeente moet maken om het project uit te voeren willen de fondsen echter niet voor rekening nemen. Het Fonds Schiedam Vlaardingen denkt dat de kosten aan een projectleider en -medewerker en verdere financieel/juridische ondersteuning op zullen lopen tot 320.000 euro. Stroomopwaarts, dat het werk namens de gemeente moet gaan uitvoeren, rekent op een kostenpost van 577.800 euro.