Aantal stembureaus referendum blijft lager

SCHIEDAM - Burgemeester Cor Lamers betreurt de manier waarop de gemeente de organisatie van de stembureaus voor het komende referendum heeft opgepakt. Maar er is nu geen gelegenheid meer om in te gaan op het verzoek om meer stemlokalen, dat gisteravond door enkele fracties in de raadscommissievergadering naar voren werd gebracht.

Op 6 april stemt ook Schiedam over het toetredingsverdrag van de Europese Unie met Oekraïne. Eerder bleek dat de stad het aantal stembureaus fors terugbrengt, van dertig (verkiezing Provinciale Staten) naar zeventien.

Marcel Bregman van D66 was gisteravond in de raadscommissie de vertolker van de kritiek op deze stap. Hij werd gesteund door andere fracties. Bregman zei 'onaangenaam verrast te zijn' over de stap. Hij voelde zich er door overvallen en blijft het geen goede stap vinden. “Het helpt niet bij het bevorderen van een goede opkomst.” En dat is waar hij voor wil staan. “Laten wij nooit het verwijt krijgen dat we dit nieuwe instrument voor burgerinspraak niet goed hebben opgepakt.”

De schade is volgens hem al toegebracht en niet meer te repareren. De indruk dat het gemeentebestuur het referendum niet zo serieus neemt is immers door de vermindering van het aantal stembureaus al gewekt.

Lamers stelde dat het college drie argumenten voor de stap heeft. Veruit de belangrijkste daarvan is het financiële: “Het rijk verschaft een te lage vergoeding om het aantal bureaus van een gewone verkiezing vast te houden.” Landelijk was in eerste instantie twintig miljoen euro beschikbaar voor het organiseren van het referendum; minister Plasterk verhoogde dit bedrag tot dertig miljoen. “Maar dat vermindert niet de noodzaak voor Schiedam om de tering naar de nering te zetten”, aldus Lamers. Om de kosten enigszins binnen de vergoeding van het rijk te houden, kiest Schiedam voor het terug brengen van het aantal bureaus, niet op bezuiniging op de vergoedingen voor de vrijwilligers op de bureaus. Het college wilde niet de stap nemen om het tekort te verrekenen met het jaarlijkse budget voor het organiseren van verkiezingen van 113.000 euro. Want het zou zo maar kunnen dat er later dit jaar nog verkiezingen zijn.

Stembureaus die volgens Lamers zijn verdwenen zijn vooral tweede stembureaus op eenzelfde locatie, zoals op De Klinker en in het stadskantoor en ook die in Dienstencentrum De Valm, want een ander bureau op Krona is dichtbij. “We organiseren het zo dat we een goede spreiding houden. De grootste afstand in Schiedam naar een stembureau is zevenhonderd meter.”

Een ander motief voor het terugbrengen van het aantal bureaus is de verwachte lage opkomst. Dat betekent dat er per bureau minder mensen gaan stemmen, dus wachttijden beperkt blijven. Dat scheelt ook in het stemmen tellen na sluiting van de bureaus. Het is eenvoudiger tellen, want slecht ja, nee, blanco en ongeldig.

Lamers stelde het 'in principe' met de raad eens te zijn dat 'je een nieuw democratisch instrument als het referendum moet proberen zo volwaardig mogelijk te behandelen'. “Ik richt me over uw hoofden dan ook tot het rijk als ik me afvraag of de rijksoverheid het referendum wel serieus heeft genomen door, gezien het grijpbedrag, de gemeenten niet in staat te stellen dit goed en adequaat te organiseren.”

Lamers zij niet in te kunnen gaan op de wens voor meer stembureaus. “De deadline is al gepasseerd.” Op de stempas wordt een dichtstbijzijnd bureau genoemd en de passen zijn al in productie; ze worden op 17 maart in de stad verspreid.

Bregman hield vol dat de situatie buitengewoon onbevredigend is. “Als we half december problemen signaleren wil je niet nu te horen krijgen dat daar niets meer aan te doen is.”

Lamers: “Die teleurstelling begrijp ik. Ik betreur dat het zo heeft kunnen gebeuren.”