Sint Jan publiceert mooie bijdrage aan de stadsgeschiedenis

RECENSIE - ¨En God zag... dat het goed was¨ heet de glossy die de katholieke geloofsgemeenschap Sint Jan de Doper-Visitatie heeft uitgebracht bij de sluiting van het kerkgebouw op de Mgr. Nolenslaan. Hij is de Enige maar tegelijk ook niet de enige, want iedereen zal de columns en de artikelen in deze publicatie met genoegen lezen. We komen oog in oog te staan met een stukje stadsgeschiedenis dat tot nog toe buiten de kringen van specialisten onderbelicht is gebleven. En dat ook nog op een aangename en aanstekelijke manier opgeschreven. Een tiental leden van de gemeenschap stelden de glossy samen. Lidwien Meijer bracht als eindredacteur de finishing touch aan.

Bijna had ik geschreven: 'van deze zwanenzang', maar het tegendeel is het geval. De geloofsgemeenschap Sint Jan de Doper-Visitatie is bepaald niet ten onder gegaan. De opmars van het ongeloof dwongen haar de kerk op te geven. De leden moeten nu vast samen komen in particuliere huizen en gehuurde zaaltjes.

En zo keren deze gelovigen op een bepaalde manier terug naar de praktijk van hun vroegste voorgangers. Die verzamelden zich in 1616 in de woning van de weduwe Van den Burch op de Dam, waar heimelijk de mis gelezen werd. Heimelijk, omdat het katholieken toen verboden was openlijk hun geloof te belijden. De eerste priester die zich werkelijk full-time met Schiedam bezig kon houden was een dominicaner pater met de prachtige naam Gaspar Luypaert. Als er bij de nieuwbouw tussen de Noordvest en de Zijlstraat nog een steegje vrij komt, dan zou hij een prachtige naamgever zijn.

Sinds Luypaert zijn de dominicanen Schiedam drie eeuwen trouw gebleven. Ze namen een wezenlijk deel van de zielzorg voor de katholieken op zich. Hun betekenis kwam nog het meest zichtbaar tot uiting in de statige pastorie van de Havenkerk op de Hoogstraat, die later verworden is tot de Schoenenreus. Het is wat dat betreft een troost, dat kunstkenner Joke Bakker aan dit zo zwaar gehavende gebouw een artistieke bestemming heeft gegeven.

Maar dat is afdwalen. ¨En God zag dat het goed was¨ staat vol interessante informatie over het katholieke leven in Schiedam. Daarbij gaat een groot deel van de aandacht uiteraard naar de wijk Nieuwland, waar nog niet zo heel lang geleden twee forse kerken stonden, de Sint Jan de Doper aan de Nolenslaan en de O.L.V. Visitatie aan de Dr. Schaepmansingel, vernoemd naar een grote roomse held. We leren veel over de bedienaren der sacramenten zoals pastoor Oudshoorn, die ´s-avonds altijd opbleef tot de laatste van zijn kapelaans in de pastorie was gearriveerd. Nu pas weet ik dat hij Jaap heette. Of pastoor Van den Brekel, die zich drie slagen in de rondte werkte om de Sint Jan de Doper uit de grond te stampen en na gedane arbeid onmiddellijk werd overgeplaatst naar Zoetermeer, ver van zijn schepping.

In de eenentwintigste eeuw stonden de leden van de gemeenschap zeer onder de invloed van de geleerde pater Leo de Jong, van oorsprong Schiedammer, die prachtige en zeer diepgaande meditaties hield over het geloof waarin hij tussenbeide zijn grote kennis van het middeleeuwse denken en doen etaleerde. Zelf was hij een navolger van de vijftiende-eeuwse mystieke denker Ekkehard. Er staat een soort pinksteroverweging in de glossy en je hoort pater De Jong op zijn preekstoel, die altijd tegelijk een praatstoel was.

Hij was tevens de laatste dominicaan die in de voetsporen trad van Gaspar Luypaert.

Zijn ze dan helemaal verdwenen? De geloofsgemeenschap Sint Jan-Visitatie definieert zichzelf nog steeds als dominicaans geïnspireerd. Dat houdt een open en kritische houding in, om zo tot God te komen. Daarbij zijn de dogma´s geen enge kaders maar treden van de trap naar boven.

En God zag dat het goed was hoort thuis in de boekenkast van iedereen met liefde voor Schiedam en zijn geschiedenis. Het is misschien juist wel interessant voor mensen buiten de geloofsgemeenschap die voor de uitgave tekende.


"En God zag... dat het goed was", is hier in te zien.

ps. Na eerste plaatsing is een passage in de tekst gewijzigd.